czas powstania: od 12 listopada do 23 listopada 1905 r.
opis kontekstów historycznych:
Forma samoorganizacji obywateli miasta Sławkowa podczas rewolucji 1905 r. na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. Republika istniała od 12 listopada do 23 listopada 1905 r. Powołanie Republiki Sławkowskiej w dniu 12 listopada 1905 roku, jest ściśle związane z wprowadzeniem przez cara Mikołaja II manifestu z 30 października 1905 r. Głównym elementami wprowadzonego prawa była likwidacja samodzierżawia oraz ustanowienie monarchii konstytucyjnej w Rosji. Inicjatorem powołania Republik Sławkowskiej był naczelnik Straży Ogniowej Ochotniczej inż. Władysław Sujkowski, z którego inicjatywy w dniu 12 listopada 1905 zwołano zgromadzenie mieszkańców Sławkowa. Podczas spotkania utworzono pięcioosobowy tymczasowy Komitet Obywatelski. Uchwałę podpisało 456 osób. Zgromadzenie mieszkańców Sławkowa pod przewodnictwem inż. Sujkowskiego domagało się od cara zmian prawno – administracyjnych w Królestwie Polskim. Żądano m.in. wprowadzenie polskiej administracji oraz języka polskiego jako języka urzędowego. W ramach Republik Sławkowskiej wprowadzono szereg zmian w funkcjonowaniu Sławkowa. Język polski stał jedynym językiem obowiązującym, utworzono tymczasowy Komitet Obywatelski, wprowadzono oficjalną pieczęć wójtowską w języku polskim oraz planowano zorganizować Straż Obywatelską dla utrzymania porządku. Dwanaście dni później z rozkazu Leonida Andriejewa, naczelnika Straży Ziemskiej Powiatu Olkuskiego aresztowano inż. Sujkowskiego. Ostateczny kres Republiki przypadł, wraz z przybyciem do Sławkowa szwadron 41. Jamburskiego Pułku Dragonów pod dowództwem rotmistrza Konstantego Mikiszewa.
Wydarzenie upamiętnia prostokątna tablica w formie odlewu z metalu zamontowana na miejscowym ratuszu. Tablica orientowana jest pionowo i zamontowana po prawej stronie środkowego ryzalitu, będącego wejściem głównym do ratusza. W górnej części orzeł herbowy Sławkowa. Pod nim inskrypcja o treści:
‘Dla upamiętnienia powstania Republiki Sławkowskiej 12.11.1905 – 23.11.1905,
powołanej przez 456 obywateli sławkowskich z Komitetem Obywatelskim w składzie:
– Władysław Sujkowski – inżynier,
– Czesław Wasilkowski – dr medycyny,
– Jan Kuc – kupiec,
– Leon Baczyński – murarz
– Kazimierz Nowacki – szewc’.
Tablice te ufundowało społeczeństwo Sławkowa 8/10/1995
Województwo: śląskie
Gmina: Sławków, powiat będziński, region Zagłębie Dąbrowskie
Lokalizacja: ul. Rynek 1