czas powstania: 1781 r.
opis kontekstów historycznych:
Jedną z ulic odchodzących od krakowskiego rynku jest ulica Sławkowska, istniejąca od początku miasta, co świadczy o ważnym i historycznym znaczeniu Sławkowa na przestrzeni wieków. Spośród wielu obiektów które można napotkać w mieście o wielowiekowym rodowodzie, takim jak Sławków, nie mogło zabraknąć karczmy o wysokim standardzie. Obiekty tego typu swą nazwę wywodzą wprost z języka włoskiego, zaś sławkowska Austeria zwana także „Pierwochą” to znakomity przykład tego typu drewnianej architektury i niewątpliwa perła oraz wizytówka samego miasta od jej postawienia do czasów dzisiejszych. Z uwagi na położenie Sławkowa na szlaku handlowym biegnącym do Krakowa od Wrocławia przez Opole i Bytom (część szlaku kupieckiego od Norymbergii aż do Kijowa), obiekt taki nie tylko musiał serwować bogate i obfite posiłki, ale i zapewniać miejsca noclegowe dla podróżnych. Pomimo faktu, iż usytuowana przy rynku Austeria powstała ok. 1781 r. to historia samego karczmarstwa w mieście jest starsza niż sam Sławków. Kronikarz Jan Długosz wspomina, że decyzją biskupa Iwo Odrowąża, w roku 1220 dochody z karczm sławkowskich, zasiliły skarbiec klasztoru Św. Ducha w pod krakowskim Prądniku. Wzmianka jest nie tylko świadectwem statusu Sławkowa, ale niesie informację, że karczm w tym okresie było więcej niż jedna, a należy pamiętać że nie są to jeszcze czasy w których uznajemy je za miasto. W kolejnych wiekach, wraz ze wzrostem znaczenia i rozwojem Sławkowa ilość obiektów tego typu dochodzi w szczytowym momencie aż do osiemnastu. Dochody generowane przez karczmy były znacznym zarobkiem jaki zasilał skarbiec krakowskich biskupów oraz sławkowskich starostów. W kronikach zachowały się nie tylko ich nazwy, ale i ilości sprzedanych trunków i napitków.
opis cech fizycznych:
Karczma Austeria zbudowana jest na planie zbliżonym do litery T. Znajduje się w roku miejskiego rynku, a swą fasadę ma skierowaną w stron studni. Dłuższy bok obiektu biegnie wzdłuż ulicy Mały Rynek. Od frontu charakterystyczne głębokie podcienie wsparte na rzędzie sześciu, bielonych kamiennych kolumn. Budynek jest drewniany parterowy, wzniesiony
w konstrukcji zrębowej. Jego kubatura wynosi prawie 400 m². Całość zwieńczona jest dachem wielopołaciowym, jednak główna cześć budynku ma dach zbliżony do pokrycia
w typie polskim uskokowym. Konstrukcja dachu pokryta gontem. Obiekt w swej historii kilkukrotnie był przebudowywany, można też sądzić, że jest starszy niż data jaką przyjmuje się za jego wzniesienie. Wyryta data jaka znajdująca się na belce 1701 lub 1781, najprawdopodobniej odnosi się do remontu, bądź częściowej przebudowy obiektu. Niektóre fragmenty fundamentów Austerii w świetle badań archeologicznych mogą pochodzić
z czasów lokacji miasta. Niewątpliwie ciekawy jest fakt, że obiekt zawsze był w zarządzie miasta, które dzierżawi go przez lata kolejnym najemcą. Pod koniec XIX w wyniku przetargu na wieloletnią dzierżawę budynek został uratowany przed planowaną rozbiórką.
Województwo: śląskie
Gmina: Sławków, powiat będziński, region Zagłębie Dąbrowskie
lokalizacja w terenie: ul. Rynek 2