DWÓR SZLACHECKI W SZERZYNACH

    Podobne obiekty, wydarzenia

    Kaplica trzech osób w Zagaciu

    Czas powstania: 1895 Opis cech fizycznych: Kaplica zadaszona w barwach...

    Kościół śś. Piotra i Pawła w Bolechowicach

    Czas powstania: pierwotny kościół istniał już w latach 1325-1327 Opis...

    Pałac Radziwiłłów w Balicach

    Czas powstania: obecny pałac jest wynikiem przebudowy w latach...

    Figura św. Jana Nepomucena w Aleksandrowicach

    Czas powstania: 1755 Opis cech fizycznych: Figura przydrożna św. Jana...

    Kaplica Jerozolimska w Przegini Narodowej

    Czas powstania: 1990-1991 Opis cech fizycznych: W pięknej, leśnej scenerii...

    Udostępnij

    XVI-wieczny Dwór w Szerzynach

    Czas powstania – II połowa XVI wieku

    Opis obiektu

    Dawny dwór szlachecki wzniesiony został przez Joachima Ocieskiego kasztelana sądeckiego.

    Pierwotnie był to obiekt parterowy o kształcie prostokątnej bryły. W XVIII wieku ówczesny jego właściciel Stefan Uniatycki powiększył go o nadbudowę piętra.

    Początkiem XX wieku od południowej strony dobudowano kamienne schody prowadzące na piętro. Obiekt z biegiem lat ulegał zniszczeniu. W latach 1976-1980 ówczesny proboszcz ks. Czesław Muszyński ocalił dwór przed rozbiórką. Jego staraniem został on odrestaurowany. Rozebrano zewnętrzne schody wykonując od frontu wzdłuż całej fasady balkon-galerię, wspartą na pięciu potężnych, łukowych podcieniach. Również wnętrze odzyskało nowy blask. Wybudowano wewnętrzne drewniane schody prowadzące na piętro, gdzie znajdują się obecnie pomieszczenia mieszkalne oraz muzeum sztuki sakralnej.

    Renesansowo-barkowy otynkowany dwór kryty jest czterospadowym blaszanym dachem, w którym umieszczono tęczowe okna. Wejście do obiektu prowadzi przez kamienny portal, wykonany z piaskowca. Piwnice mają grubość ścian ponad 1 metr. Izby i najniższa część posiadają sklepienia kolebkowe.

    Opis kontekstów historycznych – Rys historyczny

    W szerzyńskim dworze przebywali mecenasi kultury polskiej, m.in. Wincenty Pol – poeta, zaprzyjaźniony z szerzyńskimi szlachcicami, Edward Dembowski – działacz lewicy niepodległościowej (Związek Narodu Polskiego), filozof, krytyk literacki, publicysta, pisarz i organizator powstania krakowskiego w 1846, przodkowie rodziny Jana Kochanowskiego z Czarnolasu.

    Podczas II wojny światowej w podwójnym stropie między parterem a piętrem ukrywana była radiostacja, dzięki której dowiedziano się o zbliżającej się na Gilowej Górze kolumnie niemieckich wojsk. Wówczas to zorganizowano zasadzkę na wspomniany oddział nieprzyjacielski i 17 sierpnia 1944 r. miejscowy oddział Armii Krajowej odniósł zwycięstwo w stoczonej tam walce.

    Od 1924 roku w dworze mieści się plebania parafii pw. Matki Bożej Różańcowej.

    Na przestrzeni wieków właścicielami dworu były rody szlacheckie: Ocieskich, Dąbskich, Uniatyckich, Tarnowskich, Kochanowskich.

    Szerzyński dwór jest świadectwem zamożności właścicieli dworu i wspaniałą wizytówką historyczną zachowaną do lat obecnych.

    Z okazałym obiektem związanych jest wiele legend dotyczących zamieszkujących go przez wieki rodów.

    *Stefan Uniatycki herbu Sas (zm. 1752) – chorąży pilzneński w latach 1740-1752, podstoli bracławski i stolnik pilzneński w latach 1736-1740, podstarosta i sędzia grodzki nowokorczyński, stolnik trembowelski w latach 1713-1736. Jako deputat podpisał pacta conventa Stanisława Leszczyńskiego w 1733 roku. Był konsyliarzem i delegatem województwa sandomierskiego w konfederacji dzikowskiej 1734 roku. Poseł województwa sandomierskiego na sejm 1736 roku i na sejm 1748 roku.

    Stan zachowania

    Obiekt w dobrym stanie.

    Bibliografia:

    Relacja ks. Adama Ptaka, proboszcza parafii Szerzyny w latach 1994-2015.

    https://visitmalopolska.pl/pl/obiekt/-/poi/dwor-szerzyny
    https://pl.wikipedia.org/wiki/Edward_Dembowski

    Konfederacja Generalna Stanów Koronnych y Wielkiego Xięztwa Litewskiego na walnym zieździe w Dźikowie pod Sandomierzem postanowiona dnia V miesiąca Listopada. Roku Pańskiego MDCC.XXXIV, b.n.s.

    Urzędnicy województwa sandomierskiego XVI-XVIII wieku. Spisy”. Oprac. Krzysztof Chłapowski i Alicja Falniowska-Grabowska. Kórnik 1993, s. 220.

    „W pasmie Brzanki i Liwocza”, Marcin W. Solarz, Krosno 1998.

    WOJEWÓDZTWO – MAŁOPOLSKIE

    GMINA SZERZYNY

    XVI-wieczny Dwór w Szerzynach
    XVI-wieczny Dwór w Szerzynach