„(…) Nasz powiat hrubieszowski wysiedlono w połowie czerwca. W najpiękniejsze dni wojennego lata 1915 roku przyszedł ten surowy nakaz i nie można było się jemu przeciwstawić. Dnia 15 czerwca 1915 roku cała moja wieś, w której byłem diakonem (Hostynne na Hrubieszowszczyźnie) musiała wyruszyć w daleką nieznaną drogę, zostawiwszy wszystko, czego się udało dorobić długoletnią i ciężką pracą. (…) Nikt nie wiedział gdzie i jak długo przyjdzie mu wędrować. (…)”
Parafianie z Hostynnego znaleźli się wśród prawie 350 opuszczających swoje domostwa i wsie mieszkańców gminy Werbkowice. Dzięki wspomnieniom księdza Kotorowicza – przewodnika – pasterza hostyńskich bieżeńców – można odtworzyć warunki podróży i życie codzienne oraz trasę ich tułaczki.
Jan Kotorowicz urodził się 20 września w 1878 roku w Hostynnem. Ukończył seminarium duchowne w Chełmie, w 1912 r. został diakiem i psalmistą w Oszczowie a następnie objął parafię w Hostynnem. Z uchodźctwa powrócił do Hostynnego w listopadzie 1919 r. W 1936 r. przeniesiono go do parafii Babice (powiat biłgorajski). W 1938 został aresztowany. W okresie okupacji niemieckiej sprawował posługę kapłańską w Hostynnem, Werbkowicach i Nabrożu. Jego dalsze losy i wygląd pozostawały nieznane aż do roku 2015…
W setną rocznicę chełmskiej emigracji wspomnienia ks. Kotorowicza opublikowane w 1941 r. w „Wiadomościach Krakowskich” odnalazł i przetłumaczył Mariusz Sawa. W tym samym roku historyk zorganizował Motocyklowy Przejazd Szlakiem Bieżeństwa 1919 – 2015, w którym wzięło udział kilkadziesiąt osób. Udało mu się dopisać powojenne dzieje autora wspomnień – ksiądz Kotorowicz wraz z rodziną został wysiedlony do Związku Sowieckiego i objął probostwo we wsi Żabka na Wołyniu. Zmarł 4 kwietnia 1962 r. Pochowano go na cmentarzu w Kiwercach. Miał siedmioro dzieci.
Przy okazji odnalazło się zdjęcie z księdzem Kotorowiczem z 1930 r. i późniejsze. Maszynopis „Ciernisty szlak Chełmszczyzny” jest dostępny w hrubieszowskiej Miejskiej Bibliotece Publicznej.
Parafia prawosławna w Hostynnem, przy której ks. Kotorowicz pełnił posługę duchową w latach 1919-1936 istniała w tym czasie nieprzerwanie, czemu próbowano przeczyć – twierdzono, że wzniesiona w latach 1889-1890 hostyńska cerkiew św. Jerzego i św. Jana Chrzciciela w 1919 r. została zamieniona na kościół rzymskokatolicki (W. Słobodian), tymczasem G. J. Pelica wskazał, że jeszcze w 1927 r. w Hostynnem funkcjonowała prawosławna parafia.
Edyta Repeć
Na podstawie m.in. : M. Sawa, Ks. Jan Kotorowicz z Hostynnego: „Ciernisty szlak Chełmszczyzny”:
Fotografie z tej samej strony.
