Stary cmentarz – kirkut w Nowym Warpnie

    Podobne obiekty, wydarzenia

    Kaplica trzech osób w Zagaciu

    Czas powstania: 1895 Opis cech fizycznych: Kaplica zadaszona w barwach...

    Kościół śś. Piotra i Pawła w Bolechowicach

    Czas powstania: pierwotny kościół istniał już w latach 1325-1327 Opis...

    Pałac Radziwiłłów w Balicach

    Czas powstania: obecny pałac jest wynikiem przebudowy w latach...

    Figura św. Jana Nepomucena w Aleksandrowicach

    Czas powstania: 1755 Opis cech fizycznych: Figura przydrożna św. Jana...

    Kaplica Jerozolimska w Przegini Narodowej

    Czas powstania: 1990-1991 Opis cech fizycznych: W pięknej, leśnej scenerii...

    Udostępnij

    Czas powstania

    druga połowa XIX w.

    Macewa z terenu kirkutu w Nowym Warpnie. Fot. Anna Twarowska

    Cmentarz położony jest na terenie leśnym, na wzgórzu po prawej stronie od obecnie używanego cmentarza komunalnego. Tuż za bramą po prawej stronie usytuowane są macewy, prawdopodobnie należące do rodziny właścicieli domu towarowego działającego przed wojną w Nowym Warpnie i innych osób z ówczesnej społeczności żydowskiej.

    Pośrodku znajdują się groby ewangelickie i katolickie – już powojenne. Zachowane epitafia umożliwiają identyfikację niektórych grobów. W trzeciej części cmentarza, do której prowadzi wąska ścieżka, zostały pochowane nieochrzczone dzieci. Ich maleńkie, niknące nagrobki sprawiają wstrząsające wrażenie.

    Miejsce pochówku nieochrzczonych dzieci – usytuowane w tylnej części cmentarza. Obecnie widoczne są już tylko trzy nagrobki. Fot. Anna Twarowska

    Cmentarzem tym od wielu lat wolontariacko opiekuje się p. Barbara Wiktorowska, której wiedzę o pochowanych na nim ludziach przekazała jej matka. Odwiedzają go także nowowarpieńscy harcerze uczący się dbałości o pamięć pokoleń.

    Część ewangelicka i katolicka. Wiele grobów powstało w latach powojennych. Fot. Anna Twarowska

    Kirkut został oznaczony na mapie z lat 70 XIX w. Utworzony został na potrzeby maleńkiej żydowskiej społeczności osiadłej w Nowym Warpnie w 1812 roku. Od roku 1945 do 1948 polscy osadnicy korzystali z macew chowając w ich obrębie swoich zmarłych. Potem obszar cmentarza poszerzono, a następnie zaprzestano jego użytkowania.

    Teren przeszedł pod zarząd leśnictwa. Podczas prac leśnych część grobów została bezpowrotnie zniszczona. Fragmenty macew rozrzuconych po wzgórzu zostały w 2021 roku odnalezione i częściowo zidentyfikowane przez zespół dr M. Łuczaka z Pomorskiego Towarzystwa Historycznego. Jedna z odnalezionych macew należy do Abrahama Moritza, dziadka mistrza szachowego Bruno Moritza urodzonego w Nowym Warpnie 10 stycznia 1898 roku. Miejsce to ze względu na nawarstwienie kulturowe i skomplikowaną historię tych ziem niewątpliwie kryje jeszcze niejedną tajemnicę.

    Poprzedni artykuł
    Następny artykuł