Czas powstania
koniec XVI w.
Opis cech fizycznych wprowadzonego Gminnego Cudu Regionu
Ta modrzewiowa świątynia to unikatowy zabytek architektury sakralnej. Jest to jeden z najstarszych drewnianych kościołów tej części Polski. Zbudowany został w konstrukcji zrębowej. To jedna ze świątyń Świętokrzyskiego Szlaku Architektury Drewnianej.
Kościół jest świątynią trójnawową. Prezbiterium zamknięte trójbocznie jest mniejsze od nawy. Od frontu i z boku naw znajdują się kruchty. Wewnątrz, w nawie głównej i prezbiterium znajduje się płaski strop, natomiast w nawach bocznych stropy ukośne. Ściany prezbiterium pokryte są renesansową boazerią z pocz. XVII w., która przedstawia motywy roślinne, tajemniczego zakonnika i tutejszy kościół. Pod boazerią znajdują się starsze polichromie, odkryte w czasie konserwacji. W skrytce za boazerią odkryto figurę Chrystusa Zmartwychwstałego, mającą ok. 500 lat
Ołtarz główny i ambona są późnorenesansowe, a dwa ołtarze boczne – barokowe. Kamienna chrzcielnica pochodzi z XVI/XVII w.
Do zespołu kościoła należy:
– drewniana dzwonnica o konstrukcji słupowej z lat 30-tych XX w., z trzema dzwonami (jeden z nich jest gotycki z XV w.);
– plebania – murowana, na drewnianej podmurówce, na planie prostokąta;
– cmentarz parafialny – który funkcjonował do I poł. XIX w., był otoczony drewnianym parkanem.
Opis kontekstów historycznych
Najstarsze wzmianki o wsi Strzegom pochodzą z XII w., gdzie źródła wspominają Gniewomira ze Strzegomia. Nieznana jest data powstania parafii. Wiemy jednak, że była ona wymieniona w aktach Kamery Apostolskiej z 1325 r., wśród innych płacących świętopietrze. Istnieją legendy opowiadające o tym, że w pobliskich lasach często polował król Kazimierz Wielki, którzy zażyczył sobie, by tu mieć kaplicę. O pierwszym drewnianym kościele niewiele wiadomo. Drugi będący już pod wezwaniem Andrzeja Apostoła wzniesiono na początku XIII w. i istniał do końca XVI w.
Obecny modrzewiowy kościół parafialny wzniesiono pod koniec XVI w. lub na początku XVII w. W 1595 r. bp J. Radziwiłł dokonał uroczystego poświęcenia świątyni. Jego fundatorem musiał być król, który był tutejszym kolatorem.
Już w XVIII w. budynek był zniszczony m.in. zgnił dach i był zniszczona podłoga. Wizytujący świątynię ks. Sadowski określił kościół jako „zniszczony i upadkiem grożący”. Renowację dopiero ok. 1875 r. Kolejny remont miał miejsce w 1927 r. Korpus nawowy kościoła przedłużono o dwa przęsła, przesunięto chór i oszalowano ściany zewnętrzne.
W latach 1965-1967 miała miejsce konserwacja stropów, a w latach 2002-2009 m.in. wymieniono więźby wieży i pokryto ją blachą miedzianą.