Czas życia
Ludwik Michał Pac żył w latach 1778-1835.
Opis cech Gminnego Cudu Regionu
Generał Ludwik Michał hrabia Pac herbu Gozdawa urodził się 19 maja 1778 roku w Strasburgu we Francji. Był synem Michała, starosty kowieńskiego, generał-majora wojsk litewskich i Ludwiki z Tyzenhauzów.
Ludwik Michał Pac, mecenas sztuk pięknych, wielki patriota, polityk, wybitna postać wojskowości, rozwoju gospodarki i rolnictwa, wziął czynny udział w powstaniu listopadowym, za co jego dobra zostały skonfiskowane przez władze carskie. Pac utracił m.in. Dowspudę w obecnej gminie Raczki, słynącej na całym świecie z neogotyckiej rezydencji, zwanej pałacem Paca.
Pac zmarł na emigracji, 31 sierpnia 1835 roku w Smyrnie (obecnie Izmir) w Turcji i pochowany został na dziedzińcu klasztoru świętego Polikarpa. Był ostatnim męskim potomkiem starego i szlachetnego rodu Paców.
Opis kontekstów historycznych
Ludwik Michał odebrał staranne międzynarodowe wykształcenie. W latach 1804-1805 odbył podróże zagraniczne do Francji i Anglii. Lata 1808-1814 to okres wojskowej działalności Paca u boku Napoleona. Po powrocie do kraju w 1815 roku Ludwik Michał rozpoczął intensywne działania związane z rozwojem gospodarczym i społecznym dóbr dowspudzkich.
27 listopada 1817 roku hrabia ożenił się z Karoliną Małachowską. Mieli dwoje dzieci. Syna Jerzego, który zmarł w dzieciństwie oraz córkę Ludwikę. Po pięciu latach małżeństwa zmarła żona hrabiego. W swoich testamentach głównymi spadkobiercami olbrzymiej fortuny uczynił swoje dzieci.
W 1824 roku Ludwik Michał Pac otrzymał oficjalnie tytuł hrabiego. W następnym roku został senatorem – kasztelanem Królestwa Polskiego, chociaż wcześniej car Aleksander I trzykrotnie odrzucił jego kandydaturę. Nie angażował się zbytnio w działalność konspiracyjną. W 1828 roku jako członek Sądu Sejmowego głosował przeciwko traktowaniu działań Towarzystwa Patriotycznego jako zbrodni stanu. Postulował o jak najniższy możliwy wymiar kary dla oskarżonych. Ludwik Michał nie uczestniczył 24 maja 1829 roku w koronacji cara Mikołaja I na króla Polski. Zauważył to monarcha i nakazał zajechać do Dowspudy następcy tronu Aleksandrowi ze świtą.
Po wybuchu powstania listopadowego dokooptowany do Rady Administracyjnej, pod nieobecność gen. J. Chłopickiego, Pac przyjął naczelne dowództwo. Od 12 grudnia członek rady przy dyktatorze. 25 stycznia 1831 roku podpisał akt detronizacji cara. Zadeklarował 100 tys. zł na sprawę narodową, najwięcej z wszystkich senatorów. W lutym 1831 w związku z wybuchem wojny, powrócił do służby czynnej. Od 15 marca dowódca rezerw piechoty, a od 29 kwietnia dowódca wszystkich rezerw na lewym brzegu Wisły. W maju Pac stanął na czele korpusu rezerwowego, 26 maja brał udział w bitwie pod Ostrołęką, gdzie został ciężko ranny.
28 maja otrzymał godność senatora – wojewody. Po kapitulacji Warszawy opuścił stolicę razem z władzami i armią. Brał udział w ostatnich radach wojennych, dając nieustannie przykład niezłomności i honoru. Do końca pozostał w armii.
Do głośnych na całe Królestwo Polskie pojedynków doszło między Pacem a księciem Adamem Jerzym Czartoryskim. Konkurenci starali się o rękę Anny Sapieżanki, która ostatecznie wybrała księcia Czartoryskiego. Hrabia Pac poczuł się urażony odmową i wyzwał rywala na pojedynek. Wtedy to cała sprawa nabrała towarzyskiego rozgłosu. Między konkurentami doszło do co najmniej dwóch pojedynków, choć niektóre źródła mówią o pięciu pojedynkach. Romantyczna istota sporu sprawiła, że Paca nazwano „Otellem”. Pierwsze spotkanie skończyło się prawdopodobnie zranieniem Paca, który oświadczył, że jak tylko wyzdrowieje, zamierza stanąć ponownie do pojedynku. Sprawa stała się na tyle głośna, że sam car Aleksander I wydał zakaz kolejnego pojedynku. Podczas ostatniego pojedynku, który odbył się co ciekawe po zawarciu małżeństw przez obu konkurentów, ranny został książę Czartoryski.
O Ludwiku Michale Pacu po dziś dzień krążą rozmaite legendy. Najpopularniejsza z nich związana jest z majestatyczną rezydencją pałacową w Dowspudzie. Po upadku powstania listopadowego Moskale, którzy chcieli aresztować Paca, nocą najechali jego dobra i okrążyli pałac. Pac, wiedząc o zagrożeniu, przyjął niechcianych gości sowitą ucztą, zakrapianą alkoholem, równocześnie prosząc dowódcę Moskali o danie mu chwili na przebranie się i spakowanie najpotrzebniejszych rzeczy. Pac w obecności swych lokajów udał się do garderoby, w której stała ogromna szafa, faktycznie będąca przejściem do ukrytego korytarza, w którym na hrabiego czekał powóz. Pac ówcześnie nakazał swym sługom odwrotnie podkuć konie, czym zmylił pijanych Rosjan i zbiegł do pobliskich Prus ciągnącymi się przez kilometry lochami.
