- Czas powstania
1992r. - Opis cech fizycznych wprowadzonego Gminnego Cudu Regionu
Izba Pamięci gromadzi zbiory w trzech głównych działach: historycznym, etnograficznym i sakralnym. Ekspozycja w dziale historycznym prezentuje meble i sprzęty pochodzące z dawnego dworu Czeczów — ostatnich właścicieli wsi. Gromadzone są tu także eksponaty związane z historią miejscowości. Dział etnograficzny stanowi obszerną kolekcję przedmiotów życia codziennego dawnych mieszkańców Kóz. W Izbie Pamięci znajdują stroje ludowe, narzędzia i przedmioty wykorzystywane w pracy na roli, narzędzia gospodarstwa domowego, a także warsztat szewski, przybory ciesielskie i stolarskie, sprzęty domowe i kuchenne. Dział sakralny gromadzi przedmioty związane z historią kościoła i parafii w Kozach, a także cenne rzeźby pochodzące z kapliczek z terenu wsi i okolicy.
Najcenniejszymi eksponatami tego zbioru są drzwi i kamienna kropielnica ze starego, drewnianego kościoła z 1520 roku (rozebranego w 1900), figura św. Floriana z owczarni dworskiej oraz Biblia w tłumaczeniu Marcina Lutra, wydana w Norymberdze, w 1752 roku.
Izba Historyczna dysponuje także pokaźnym materiałem ikonograficznym autorstwa Adolfa Zubera, stanowiącym najważniejsze źródło wiedzy o dziejach miejscowości. Prowadzona jest tu też działalność archiwizacyjna i badawcza dotycząca historii i kultury gminy Kozy, odbywają się wystawy czasowe, lekcje muzealne i wykłady.
- Opis kontekstów historycznych
W latach 60. XX w. z inicjatywy społecznika Adolfa Zubera powstało tu Koło Historyczne, którego członkowie szperali w lamusach, na strychach i w piwnicach. Adolf Zuber był rodowitym kozianinem, urodzonym się w 1911 r. W latach międzywojennych pracował jako księgowy w tutejszym majątku Czeczów. Gdy w 1939 roku Niemcy wyrzucili właścicieli z majątku, na tymczasowego administratora wyznaczyli Adolfa Zubera, który nie podpisał jednak volkslisty. W latach 50-tych Adolf Zuber stał się pasjonatem lokalnej historii. Zaczął poszukiwać archiwalnych dokumentów i literatury, robił szkice, notatki oraz zdjęcia, które stworzyły olbrzymią fototekę. Dokumentował współczesne mu życie miejscowości w dobie szybkich zmian, jakie następowały z biegiem lat. Zmarł w 1971 roku. Mieszkańcy Kóz mając w pamięci zaangażowanie Zubera, chcąc ocalić od zapomnienia jego wkład w rozwój kulturowy miejscowości odnajdywali od lat nieużywane sprzęty, narzędzia, maszyny, wszystko to, co mogłoby coś powiedzieć o tym, jak żyli ich dziadowie i pradziadowie.
Z tych eksponatów powstała Izba Historyczna – lokalne muzeum. W skład ekspozycji wchodzą typowe XIX. i XX. sprzęty kuchenne (maśniczki, żarna, wagi, żelazka na dusze, stępki itp.), narzędzia rolnicze (cepy, brony), narzędzia stolarskie, ule słomiane prostokątne i owalny tzw. kószka. Znajdziemy tu pięknie malowaną skrzynię posażną z 1848 r., kobiecy strój (jakle, spódnice, chusty, zapaski).
Poza zbiorami etnograficznymi są także XIX- i XX-wieczne meble z bogatych domów, dokumenty historyczne, rzeźby, obrazy. Część eksponatów mieści się w sali, do której wchodzi się przez XVI-wieczny portal do 1899 roku otwierający wejście do dzwonnicy koziańskiego kościółka, dziś już nieistniejącego.
W Izbie Historycznej mieszczącej się w Pałacu Czeczów, odbywają się lekcje muzealne dla uczniów, spotkania tematyczne mające przybliżyć dzieciom i młodzieży historię rodzinnych stron.
Biblioteka posiada też pokaźną fototekę, składającą się ze zdjęć wykonanych przez Adolfa Zubera w latach 60. XX w.
województwo: śląskie
gmina: Kozy