Czas powstania:
pocz. XX wieku
Opis cech fizycznych:
Czeladzki kościół to okazała trzynawowa bazylika z transeptem zbudowana w stylu neoromanizmu bizantyjskiego z akcentami gotyckimi. Obiekt wzniesiony z cegły, na podmurówce z bloków kamiennych, w konstrukcji krzyżowo-żebrowej. Dachy i kopuły pokryte są blachą miedzianą. Biforia, triforia i rozety wykonane z piaskowca. Do głównego wejścia prowadzą szerokie schody. Zwieńczenie skrzyżowania naw stanowi ośmiokątna rotunda, której kopuła sięga 51 m. Otaczają ją cztery mniejsze wieże każda o wysokości 35 metrów. Od strony ul. Bytomskiej wzniesiono dwie dzwonnice (39 m), pomiędzy którymi znajduje się rozbudowany portyk. Na jego szczycie stoi figura „Serce Pana Jezusa”.
Opis kontekstów historycznych:
Parafia św. Stanisława BM w Czeladzi istniała już w 1260 roku. Należała do dekanatu bytomskiego w archidiecezji krakowskiej. Pierwotny kościół był świątynią drewnianą. Został zniszczony najprawdopodobniej podczas jednego z wielkich pożarów, które dotykały miasto w 1 poł. XVI wieku. Nową murowaną i jednonawową świątynię wzniesiono w XVI wieku. Tuż obok znajdowała się dzwonnica i cmentarz. W XIX wieku kościół okazał się jednak za mały dla licznych wiernych. Podjęto zatem decyzję o budowie nowego.
Obecną świątynię wzniesiono w latach 1904–1913, według projektu architektów: Tomasza Pajzderskiego i Hugona Kudera. Świątynia została uroczyście poświęcona (konsekrowana) w dniu 28 września 1958 roku przez biskupa częstochowskiego Zdzisława Golińskiego.
Dane identyfikacyjne:
województwo śląskie
Gmina Czeladź, Czeladź