Czas powstania:
pocz. XX wieku
Opis cech fizycznych:
Cmentarz żydowski zlokalizowany jest przy ulicy Będzińskiej 64. Na ogrodzonej powierzchni liczącej ponad 1,5 ha znajduje się ponad 3 tysiące nagrobków. Część macew posiada dekoracyjne, plastyczne wykończenie z charakterystycznymi fragmentami typowymi dla tradycji żydowskiej. Ikonografia macew jest różnicowana, zwykle nawiązuje jednak do tradycyjnych symboli typowych dla judaistycznej sztuki sepulkralnej. Inskrypcje nagrobne utrwalone zostały w języku hebrajskim, jidysz, polskim, niemieckim oraz esperanto.
Opis kontekstów historycznych:
Założony w początkach XX stulecia kirkut będący wspólną nekropolią dla wyznawców judaizmu z Będzina oraz Czeladzi, został podzielony zgodnie z XIX-wieczną tradycją chasydzką na kwatery: żeńską – po lewej i męską – po prawej stronie od wejścia. Z cmentarzem sąsiaduje budynek dawnego domu pogrzebowego.
Cmentarz niszczejący i zaniedbany po II wojnie światowej został uporządkowany w 1988 roku dzięki wysiłkowi, determinacji oraz funduszom czeladzianina Mońka Stawskiego i grupy jego przyjaciół. Wykonano wówczas ogrodzenie, ustawiono przewrócone nagrobki oraz odrestaurowano część macew.
Czeladzki kirkut jest dziś jednym z najlepiej zachowanych cmentarzy żydowskich w województwie śląskim. W 2011 roku, mocą porozumienia nekropolia została przejęta przez gminę Czeladź i znajduje się pod opieką Muzeum Saturn w Czeladzi.
Dane identyfikacyjne:
województwo śląskie
Gmina Czeladź, Czeladź