Cmentarz wojenny w Kochanach

    Podobne obiekty, wydarzenia

    Kaplica trzech osób w Zagaciu

    Czas powstania: 1895 Opis cech fizycznych: Kaplica zadaszona w barwach...

    Kościół śś. Piotra i Pawła w Bolechowicach

    Czas powstania: pierwotny kościół istniał już w latach 1325-1327 Opis...

    Pałac Radziwiłłów w Balicach

    Czas powstania: obecny pałac jest wynikiem przebudowy w latach...

    Figura św. Jana Nepomucena w Aleksandrowicach

    Czas powstania: 1755 Opis cech fizycznych: Figura przydrożna św. Jana...

    Kaplica Jerozolimska w Przegini Narodowej

    Czas powstania: 1990-1991 Opis cech fizycznych: W pięknej, leśnej scenerii...

    Udostępnij

    Obiekt wpisany do rejestru zabytków w 1993 r. pod numerem 506/A

    Pacyfikacja wsi Kochany miała miejsce 30 września 1942 roku w godzinach porannych. Wieś ta liczyła ówcześnie ponad 80 osób. W tym dniu większości osób dorosłych nie było w domach, bowiem pracowały one w polu lub z obawy przed Niemcami ukrywały się w lesie. We wsi pozostały osoby starsze, a pod ich opieką małe dzieci, które rodzice zostawili, wierząc, ze nawet gdy Niemcy przyjadą to osoby wiekowe i dzieci oszczędzą. Niestety … tak się nie stało. Niemieccy oprawcy zabijali bez litości, maleńkie dzieci, bezbronne kobiety i starców, a zabudowania palili. W półtorej godziny pozbawionych życia zostało 20 dzieci ( 4 dzieci nie miała jeszcze roku, 4 miała dopiero dwa lata i 12 była w wieku powyżej trzech lat), 12 kobiet (w tym Janina Rżewska – spodziewała się dziecka, a Anna Surowaniec karmiła swojego nowonarodzonego synka) oraz 5 mężczyzn ( w tym niepełnosprawny Władysław Stręciwilk). Pozostała rozpacz i zgliszcza domów.
    Informacje o miejscach i liczbie faktycznie pomordowanych nie są do końca pewne, w relacjach można znaleźć rozbieżności.

    Dokładne dane na temat tej pacyfikacji jeszcze czekają na opracowanie, dlatego potrzeba rzetelnego historyka, który pochyli się nad tym tematem i badając zasoby IPN i niemieckich archiwów zadba by dokładna wiedza na ten temat przetrwała dla kolejnych pokoleń.
    Wg wiedzy obecnej w pacyfikacji Kochan zginęli (poz. 1-29 na podstawie Księgi aktów zejścia za lata 1890-1945 parafii Jastkowice):
    1.Rozalia Kuziora lat 40 – pochowana na cmentarzu w Pysznicy
    2.Jan Kuziora lat 10 – pochowany na cmentarzu w Pysznicy
    3.Bronisława Kuziora lat 4 – pochowana na cmentarzu w Pysznicy
    4.Anna Surowaniec lat 21 – pochowana na cmentarzu w Pysznicy
    5.Eugeniusz Surowaniec –czteromiesięczne niemowlę– pochowany na cmentarzu w Pysznicy wraz matką Anną
    6.Aniela Piotrowska lat 51 – pochowana na cmentarzu w Pysznicy
    7.Zofia Momot 1 rok – pochowana na cmentarzu w Pysznicy
    8.Stanisław Piotrowski lat 16 – pochowany na cmentarzu w Pysznicy
    9.Agnieszka Piotrowska lat 82 – pochowana na cmentarzu w Pysznicy
    10.Adam Król lat 60 – pochowany na cmentarzu w Rozwadowie
    11.Józefa Błażejewska lat 60 – pochowana na cmentarzu w Rozwadowie
    12.Jan Piotrowski lat 4 – pochowany na cmentarzu w Rozwadowie
    13.Włodzimierz Piotrowski lat 5 – pochowany na cmentarzu w Rozwadowie
    14.Tadeusz Błażejewski lat 5 – pochowany na cmentarzu w Rozwadowie
    15.Stanisława Błażejewska lat 6 – pochowana na cmentarzu w Rozwadowie
    16.Czesław Błażejewski lat 8 – pochowany na cmentarzu w Rozwadowie
    17.Emila Stręciwilk lat 27 – pochowana na cmentarzu w Rozwadowie
    18.Tadeusz Stręciwilk lat 5 – pochowany na cmentarzu w Rozwadowie
    19.Eugeniusz Stręciwilk lat 4 – pochowany na cmentarzu w Rozwadowie
    20.Aniela Gęśla lat 31 – pochowana n cmentarzu w Jastkowicach
    21.Jan Piotrowski lat 8 – pochowany na cmentarzu w Jastkowicach
    22.Tomasz Bielecki lat 47 – pochowany na cmentarzu w Jastkowicach
    23.Feliks Bielecki lat 19 – pochowany na cmentarzu w Jastkowicach
    24.Stefania Garbacka lat 39 – pochowana na cmentarzu w Kochanach
    25.Ewa Stręciwilk lat 42 – pochowana na cmentarzu w Kochanach
    26.Jan Stręciwilk lat 14 – pochowany na cmentarzu w Kochanach
    27.Władysław Stręciwilk lat 26 – pochowany na cmentarzu w Kochanach
    28.Franciszka Stręciwilk lat 80 – pochowana na cmentarzu w Kochanach
    29.Kazimierz Stręciwilk lat 90 – pochowany na cmentarzu w Kochanach
    30.Janina Stręciwilk lat 2 – pochowana na cmentarzu w Kochanach
    31.Czesława Stręciwilk lat 9 – pochowana na cmentarzu w Kochanach
    32.Aleksander Piotrowski lat 2 – pochowany na cmentarzu w Kochanach
    33.Janina Rżewska lat 23 – pochowana na cmentarzu w Zarzeczu
    34.Antoni Rżewski lat 30 – pochowany na cmentarzu w Zarzeczu
    35.Zofia Stępak lat 10 – brak informacji o miejscu pochówku
    36.Agnieszka Stępak lat 38 – brak informacji o miejscu pochówku
    37.Tadeusz Piotrowski lat 2 – brak informacji o miejscu pochówku

    Dziś śladem po tym wydarzeniu jest cmentarz wojenny, wpisany na listę zabytków w 1993 roku oraz pomnik z tablicą na której wyryto nazwiska pomordowanych.
    Od 2010 roku przy cmentarzu odbywa się Msza Święta w intencji pomordowanych. Od 2011 roku jest to uroczystość gminna organizowany wspólnie przez samorząd Gminy Pysznica, Parafię Rzymskokatolicką w Jastkowicach oraz Publiczną Szkołę Podstawową im. AK w Jastkowicach.
    26 września 1993 roku w Kochanach został odsłonięty kamienny pomnik z tablica pamiątkową – dzieło wykonane przez artystę rzeźbiarza Pana Stanisława Popka. Podczas uroczystości była Msza Św. w intencji pomordowanych, warty honorowe i apel poległych. Przez lata o cmentarz położony wśród lasu dbały rodziny pochowanych tam osób a samorząd gminy w miarę posiadanych środków finansowych dokonywały drobnych remontów. W 2010 roku z inicjatywy i przy zaangażowaniu Pana Zbigniewa Koczwary otoczenie cmentarza zostało uporządkowane, posiana została trawa, powstał drewniany ołtarz i ogrodzenie, wtedy też powrócono do organizowania Mszy Św. w rocznicę pacyfikacji.
    W grudniu 2011 roku władze gminy Pysznica rozpoczęły starania o pozyskanie środków na odnowienie zabytkowego cmentarza wojennego w Kochanach wraz z otoczeniem w ramach tzw. „małych projektów”. Wniosek pn. „Pacyfikacja wsi Kochany w 1942r. – Pamiętamy” został pozytywnie rozpatrzony i dzięki temu latem 2012 roku gmina Pysznica mogła przystąpić do pracy remontowych: odnowiony i zabezpieczony został drewniany krzyż na cmentarzu, poddano konserwacji i pomalowano ogrodzenie cmentarza, wykonano jednolite tabliczki z nazwiskami osób spoczywających na cmentarzu, odnowiono cokół pomnika pomordowanych oraz wykonano na stałe drewniane ławki. Dodatkowo w związku z 70 rocznicą pacyfikacji wydano okolicznościową ulotkę informującą o ówczesnych wydarzeniach.

    II wojna światowa na tym terenie odcisnęła się szczególnym piętnem, chcemy o tym pamiętać i uczyć kolejne pokolenia, jaki bezmiar cierpienia dla ludności cywilnej niesie każdy konflikt zbrojny.
    NIGDY WIĘCEJ WOJNY !

    “W lasach Janowskich jest piękne sioło,
    pełen spokoju, zieleni wkoło.
    Gdy tylko wspomnisz na Kochan dzieje,
    To smutną piosnką wietrzyk powieje.

    Kwitło tu życie, było jak w raju,
    Dziś tylko szumi dąb przy ruczaju.
    I woda pluszcze w pobliskim stawie,
    juz pusto tutaj, wspomnieniem łzawię.

    Tylko ten pomnik nam przypomina,
    że kiedyś żyła tutaj rodzina.
    Nie zapomnimy myśli powrócą
    i partyzancką piosnkę zanucą.

    Cześć bohaterom za poświęcenia,
    za krew; wygnanie domem więzienia.
    W ogromie trudu krwawych walk chwała,
    o bohaterach myśl ocalała.

    Historii pamięć, powiew rozrzucił,
    tak dziś Kochany każdy porzucił.
    Żegnajcie łąki, ptaki, jastrzębie,
    trzystu już letni staruśki dębie.

    Saga o Kochanach niech w sercu tkwi,
    Ileż daremnie przelanej krwi.
    Póki żyjemy do nich wrócimy,
    I pod pomnikiem głowy schylimy.”

    Autor wiersza: Eugeniusz Surowaniec

    Województwo: Podkapackie

    Gmina: Pysznica

    Poprzedni artykuł
    Następny artykuł