Czas powstania
1863 r.
Opis cech fizycznych wprowadzonego Gminnego Cudu Regionu
Cmentarz parafialny w Koniecpolu skrywa szczątki poległych w 1863 roku polskich powstańców oddziału płk. Zygmunta Chmieleńskiego. Na grobowej tablicy wyryto napis: „Ś.P. ŻOŁNIERZE WOJSKA NARODOWEGO Z ODDZIAŁU PPŁK ZYGMUNTA CHMIELEŃSKIEGO ZMARLI Z ODNIESIONYCH RAN W BITWACH 22 VII 1863 POD RUDNIKAMI 17 VIII 1863 W BIAŁEJ WIELKIEJ 30 IX W MEŁCHOWIE 24 X 1863 BIAŁEJ WIELKIEJ CZEŚĆ ICH PAMIĘCI”.
Opis kontekstów historycznych
W czasie powstania styczniowego oddział powstańczy ppłk. Zygmunta Chmieleńskiego stoczył dwie duże
bitwy oraz dwie potyczki w okolicy Koniecpola: 27 lipca 1863 roku na polu między Załężem i Rudnikami (zginęło 28 powstańców], 17 sierpnia i 24 października w Białej Wielkiej, 30 września pod Mełchowem. Rannych żołnierzy przywożono do szpitala w Koniecpolu, wielu z nich zmarło i zostało pochowanych na miejscowym cmentarzu.
Bitwa pod Rudnikami
Pułkownik Ignacy Chmieleński, dowodzący oddziałem 300 piechurów i 50 kawalerzystów, korzystając z dogodnej pozycji zajmowanej w pobliżu Koniecpola (powiat kielecki) wydał bitwę postępującej za nim kolumnie wojsk rosyjskich pułkownika Ernrotha (4 roty piechoty, dragoni, kozacy i 2 działa). Młodzi i niedoświadczeni powstańcy mimo początkowych sukcesów nie dotrzymali pola dwukrotnie liczniejszemu przeciwnikowi i Chmieleński nakazał odwrót. Straty powstańców wyniosły 30 zabitych, 27 rannych i 80 wziętych do niewoli.
Bitwa pod Mełchowem
Zgrupowanie podpułkownika Ignacego Chmieleńskiego stoczyło zwycięski bój w pobliżu Lelowa (powiat kielecki) z kolumną wojsk rosyjskich pułkownika Szulmana (200 piechoty, 2 szwadrony dragonów, sotnia kozaków i 3 działa). Powstańcy nie zdołali wykorzystać powodzenia uzyskanego w pierwszej fazie starcia i musieli się wycofać, tracąc 70 zabitych i rannych. Rosjanie utrzymanie pola bitwy okupili jeszcze większymi stratami. W tej bitwie został ciężko raniony Adam Chmielowski, późniejszy św. Brat Albert.
Władze carskie, chcąc ukarać Polaków za udział w powstaniu, postanowiły zlikwidować resztki autonomii
w Królestwie Polskim. 338 miast Królestwa Polskiego zamieniono na osady. Represje te nie pominęły
Koniecpola. W 1870 roku Koniecpol utracił prawa miejskie. Przywrócono je dopiero w 1927 roku.
Dane identyfikacyjne
Województwo: śląskie
Gmina: Koniecpol