zespół pałacowy w Nowym Warpnie-Karsznie
Czas powstania
pałac 1898
park k. XVIII, k. XIX
Urokliwy pałac wraz z okalającym go parkiem znajduje się na skraju Puszczy Wkrzańskiej, przy brzegu Jeziora Nowowarpieńskiego. Z jego okien można podziwiaćpejzaż jeziora, wyspy Riether Werder oraz półwyspu nowowarpieńskiego. Położony na uboczu nie jest widoczny z drogi głównej. Aby go odnaleźć należy skręcić w boczną uliczkę przed zabytkowym, ryglowym kościołem (patrząc od strony Szczecina).
Jednopiętrowa, podpiwniczona budowla na planie prostokąta kryta jest mansardowym dachem z lukarnami – jedną od frontu i trzema od strony jeziora. Ściany z cegły klinkierowej zdobione są gzymsami, pilastrami, opaskami okiennymi oraz półkolumnami. Na froncie widnieje herb rodziny Enckevort. Bryła została wzbogacona półryzalitem pośrodku elewacji przedniej i dwoma zakończonymi trójbocznie, wydatnymi ryzalitami z tyłu. Pomiędzy nimi znajduje się romantyczny taras wsparty na arkadach. Po północnej stronie pałacu znajduje się trójkondygnacyjna, kwadratowa wieża. Po stronie południowej jest jednokondygnacyjna, zakończona półkoliście przybudówka. Nie zachowało się oryginalne wyposażenie pałacu.
Okazały park łączący się z Puszczą Wkrzańską tworzy niepowtarzalną atmosferę tego miejsca. Starodrzew składa się między innymi z jedlic Dauglasa, modrzewi europejskich, żywotników zachodnich, sosen i świerków pospolitych oraz dębów, dębów szypułkowych, lip drobnolistnych i buków pospolitych. Warte zauważenia są również imponujące krzewy ozdobne i owocowe.
Herb rodziny Von Enckevort. Źródło: https://plwiki.pl/Media/Plik:Karszno_palac_(2).jpg
Pałac wraz z parkiem został wybudowany z inicjatywy Albrechta von Enckevorta. Jego rodzina w 1766 r. kupiła wieś Karszno (wówczas Albrechtsdorf) oraz okalający ją majątek za sumę 20 tysięcy talarów i pozostawała w jego posiadaniu do II wojny światowej. Inspiracją dla założenia pałacowo-parkowego był neorenesans francuski i architektura zamków nad Loarą.
Majątek został upaństwowiony w 1945 r. Przeznaczono go na siedzibę placówki WOP, następnie Straży Granicznej. W związku z tym w latach 1974-83 przeszedł gruntowny remont, który miał dostosować go do pełnionej funkcji. Pałac utracił wtedy resztki oryginalnego wyposażenia, między innymi drewnianą klatkę schodową wymieniono na żelbetową.
W latach 2009-2012 przekazany w użytkowanie Książnicy Pomorskiej, której służył za bibliotekę składową oraz ośrodek szkoleniowo-konferencyjny. Odbywały się w nim także plenery artystyczne, których efektem są rzeźby i obrazy podarowane gminie Nowe Warpno.
Obecnie pałac znajduje się w prywatnych rękach. Jest poddawany renowacji i przygotowywany do pełnienia funkcji hotelowo-konferencyjnej.
