Czas powstania
1661 r.
Opis cech fizycznych wprowadzonego Gminnego Cudu Regionu
Kościół w Kotuszowie leży na szlaku małopolskiej Drogi Świętego Jakuba (Sandomierz-Kraków). Szlak oznaczony jest charakterystycznymi muszlami, symbolem pielgrzymujących.
Kościół powstał w stylu barokowym, na planie krzyża łacińskiego. Od strony północnej znajduje się kaplica św. Antoniego, a od strony południowej kaplica św. Józefa. Prezbiterium jest węższe od nawy głównej, zamknięte absydą. Trójprzęsłowa nawa główna z filarami, została zwieńczona pozornym sklepieniem krzyżowym, natomiast nad zakrystią, prezbiterium i kaplicami pozostało sklepienie kamienne. Od zachodu znajduje się czterokondygnacyjna wieża, nakryta ośmiobocznym hełmem i arkadową latarenką.
W ołtarzu głównym znajduje się słynący łaskami obraz Matki Bożej Łaskawej zwanej też Kotuszowską, a na zasuwie św. Jakub. Większość wyposażenia świątynia pochodzi z lat powojennych, jednakże zachowały się również starsze zabytki: ornaty z XVII i XVIII w., naczynia liturgiczne z XVII i XVIII w., dwa relikwiarze, zabytkowe organy, lichtarze barokowe i neogotyckie, krucyfiksy oraz starodruki z XVII i XVIII w. W kościele od 2021 r. znajdują się relikwie św. Jakuba.
Opis kontekstów historycznych
Pierwsze informację o kotuszowskiej parafii pochodzą I poł. XIV w. (wymieniona wśród innych płacących świętopietrze). Parafii patronował św. Jakub Starszy Apostoł, co wiąże się z żywym kultem apostoła w średniowieczu i tradycją pielgrzymowania do Santiago de Compostela.
Pierwszy kościół był drewniany. W 1565 r. Krzysztof Lanckoroński, kasztelan radomski złupił i spalił świątynię. Jego syn Zbigniew Lanckoroński spłacił winy ojca i ufundował nowy kościół, który jednak w XVII w. został spalony. W 1661 r. Krzysztof z Brzezia Lanckoroński, starosta szydłowski, wzniósł obecny kościół murowany, który uroczyście poświęcono w 1681 r. przez Mikołaja Oborskiego, biskupa sufragana krakowskiego.
Kościół nienaruszony był przez blisko trzy stulecia, aż do 1944 r. kiedy częściowo spłonął podczas działań wojennych. Podczas odbudowy w latach 1945-49 część dawnych sklepień zastąpiono sklepieniami pozornymi. Oryginalne sklepienia pozostały jedynie w kruchcie i w kaplicach. Hełm wieży dokładnie odtworzono. W latach 90. XX w. odnowiono tynki i pokryto je polichromią.
Przy parafii działa Bractwo św. Jakuba. W 1755 r. obchodzono uroczystość jego introdukcji, czyli wprowadzenia go z kościoła w Kurozwękach do tutejszego kościoła. Bractwo św. Jakuba brało pod opiekę ubogich, chorych, starszych i bezdomnych. Obecnie podejmuje ono inicjatywy mające na celu promowanie szlaku św. Jakuba, kultu świętego, organizację życia religijnego i kulturalnego w regionie itp.
