Czas powstania
XIV w.
Opis cech fizycznych wprowadzonego Gminnego Cudu Regionu
W skład zespołu pałacowo – parkowego wchodzą: pałac, oficyna (pawilon wschodni), oranżeria (pawilon zachodni), budynek stajni cugowej i część krajobrazowego parku angielskiego z platanami.
Pałac był wielokrotnie przebudowywany. Był on zamkiem rycerskim, dworem obronnym i barokowo-klasycystyczną rezydencją. Obecnie uwagę zwraca barokowa fasada z pilastrami i kartuszem z herbami Rawicz i Sołtyk. Niezwykle reprezentacyjna jest sala balowa umieszczona na piętrze kondygnacji. Część zabudowań zamkowych stanowią dwa pałacowe skrzydła mieszkalno-reprezentacyjne wraz z dziedzińcem z arkadowymi krużgankami. Po lewej stronie pałacu znajduje się budynek oranżerii, a po prawej oficyna.
Opis kontekstów historycznych
Wieś wymieniana w źródłach jako Kurozwansch należała do rodu Porajów, którzy zmienili nazwisko na Kurozwęccy, czerpiąc nazwę od największej ze swoich posiadłości. W XIV w. za sprawą Dobiesława z Kurozwęk zbudowano tu zamek, początkowo drewniany, następnie murowany. Aż do 1521 r. dobra pozostawały w rękach Kurozwęckich. Następnie właścicielami zostają Lanckorońscy, którzy podejmują przebudowę zamku w stylu renesansowym. Po śmierci Stanisława, ostatniego z rodu Lanckorońskich, za sprawą małżeństwa jego żony Anny z Rawiczów Dembińskiej z Maciejem Sołtykiem, dobra kurozwęckie przechodzą w ręce Sołtyków.
W latach 1768-72 dokonała się przebudowa zamku – stał się barokowo-klasycystyczną rezydencją z krużgankami wzorowanymi na wawelskich. Na początku XIX w. sprowadzono z Czech ogrodnika Jana Zalaufa, który założył tu park krajobrazowy z ptaszarnią i oranżerią. Małżeństwo Emilii z Sołtyków z hrabim Pawłem Popielem w 1833 r. zapoczątkowało kolejną linię dziedziców pałacu. Popielowie do czasów wojny byli właścicielami zamku. W 1944 r. gmach przejęła władza ludowa – powstały tu mieszkania komunalne, biura PGR-u, a później ZUS.
W 1989 r. ks. Marcin Popiel, brat Stanisława, ostatniego przedwojennego właściciela pałacu, rozpoczął starania o odzyskanie majątku. W 1991 r. dobra odzyskano, obecnie należą do bratanka ks. Popiela – Jeana Martina Popiela. Nowy właściciel odrestaurował pałac i udostępnił do zwiedzania wraz z barokową kaplicą zamkową i Muzeum: Skarby i pamiątki rodu Popielów. Na terenie zespołu pałacowo-parkowego utworzono centrum turystyczne oferujące zwiedzającym możliwość obejrzenia hodowli bizonów amerykańskich, mini zoo, skorzystania z noclegów w zabytkowych pomieszczeniach i spróbowania lokalnych smaków – produkowanych na miejscu piw i dań z bizona.
