Czas powstania
W 1894 roku powstaje zamysł stworzenia amatorskiego teatru w Gidlach. Po przerwie w 1908 roku teatr wznawia swoją działalność. Grupy teatralne Marii Łuniewskiej prezentowały swój repertuar w każdą niedzielę do 1.09.1939 r.
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
W teatrze prowadzonym przez Marię Łuniewską grywali seniorzy, młodzież oraz dzieci. Krótsze i dłuższe formy teatralne przygotowywane były przez cały rok, niektóre sztuki wystawiano kilkakrotnie. Występom towarzyszył bufet, tańce, mieszkańcy zawsze dobrze się bawili. Grupa teatralna przygotowywała spektakle, które miały na celu poratowanie harcerstwa, ochronki, powodzian, kościółka czy Ligi Ochrony Powietrznej Państwa. Przedstawienia teatralne organizowane były w remizie strażackiej, która posiadała scenę. Kreacje aktorskie zadziwiały publiczność, rozpisywała się o nich przedwojenna prasa radomszczańska.
Opis kontekstów historycznych
Około roku 1894 powstał pomysł założenia pierwszego amatorskiego teatru w Gidlach. Nastąpiło to podczas rozmowy Katarzyny Sucheniowej, żony Józefa z młodzieżą z zaprzyjaźnionych rodzin. Maria Łuniewska – córka Katarzyny, wtedy jeszcze Sucheniówna miała wówczas 18 lat i była osobą oczytaną, posiadającą uzdolnienia aktorskie i muzyczne. Dzięki swoim atutom potrafiła zjednać sobie wielu znajomych, sąsiadów i członków rodziny, którzy współtworzyli teatr. Teatr zaczął funkcjonować, jednak na kilka lat zawiesił swoją działalność, ponieważ Maria wyszła za mąż za Wacława Łuniewskiego i wyjechała z Gidel. Dopiero w roku 1908 nastąpiła kontynuacja działalności teatru. Początkowo Maria pracowała z dziećmi z ochronki, z którymi reżyserowała przedstawienia 3 jednoaktówki : „Święć się, święć wieku młody”, „W porę” i „Sąd Róży”. Młodzi aktorzy amatorzy występowali pod nazwą Koło Miłośników Sceny. Maria Łuniewska bardzo poważnie traktowała teatr, o czym mogą świadczyć jej wyjazdy do Warszawy w celu konsultacji do znanego scenografa pana Drabika oraz wizyty w Teatrze Wielkim i wypożyczanie strojów aktorom. Fundusze z występów przeznaczone były na potrzeby skrzywdzonych przez los bądź działalność różnych organizacji społecznych z terenu Gidel. Jednym z aktorów współpracującym z teatrem Marii Łuniewskiej był Franciszek Karcz, pracujący jako organista w kościele parafialnym, obdarzony talentem muzycznym i pięknym głosem. Był on również uzdolnionym aktorem, włączał się w misje krzewienia oświaty w Polskiej Macierzy Szkolnej, gdzie prezentował się w różnych rolach : aktora, akompaniatora, solisty i dyrygenta. Z dziećmi przygotowywał „Jasełka” a z młodzieżą deklamacje i śpiewy. Wraz z przyjaciółmi tworzył przedstawienia świeckie, z których dochód był przeznaczany na cele społeczne. Za kreacje swoich ról i występy zbierał w lokalnej prasie bardzo dobre opinie. Teatr działał do momentu wybuchu II wojny światowej, która przerwała i zniszczyła entuzjazm Marii Łuniewskiej do pracy społecznej. Jednak jej wkład w rozwój życia kulturalnego Gidel pozostaje doceniony przez kolejne pokolenia.
