Czas powstania
Jezioro Garbaś powstało podczas ostatniego zlodowacenia.
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
Jest to jezioro rynnowe z grupy tak zwanych jezior filipowskich, leżące na pograniczu gmin Bakałarzewo i Filipów. Przepływa przez nie rzeka Rospuda.
Jezioro ma brzegi częściowo wyniosłe i stromo opadające, linię brzegową słabo urozmaiconą. Brzegi zachodnie i południowe są porośnięte lasami, wschodnie zaś – polne z lasami na stromej skarpie. Garbaś to akwen o znacznych cechach oligotroficznych, z wąską strefą litoralną – ubogą w roślinność nawodną i zanurzoną.
Woda jeziora jest czysta, dość przejrzysta, dno piaszczyste, miejscami żwirowe – prawie wszędzie dostępne do kąpieli – lecz często niebezpieczne przez jego gwałtowne spadki.
Nad jeziorem się znajduje się Baza Harcerska „Garbaś”.
Opis kontekstów przyrodniczych
Na wschodnim brzegu, gdzie rozciąga się wieś Matłak – archeolodzy odnaleźli najstarsze ślady pobytu człowieka na Suwalszczyźnie – z okresu środkowej epoki kamiennej (7 500 – 4 000 lat p.n.e.).
Jest to jezioro typu sielawowego, obfitego w ryby i wędkarsko atrakcyjnego. Występują w nim takie gatunki, jak: okoń, leszcz, szczupak, lin, płoć, miętus, sieja, sum i węgorz.
Jezioro dostępne jest do wędkowania przez cały rok, choć zimą bywa niebezpieczne.