Czas powstania
1860–1874
Opis cech fizycznych wprowadzonego Gminnego Cudu Regionu
Jednonawowa, neoromańska świątynia w Żytnie została zbudowana w latach 1860–1874 według projektu Stanisława Gołębiowskiego. Od frontu podziwiać można dwie wieże, a we wnętrzu klasycystyczne ołtarze. W jednym z nich umieszczony jest pochodzący z XVIII wieku obraz Chrystusa na Krzyżu. Autorem głównego ołtarza z 1884 roku jest Henryk Olszewski, a figur św. Wojciecha i św. Stanisława, rzeźbiarz Wit Wisz.
Opis kontekstów historycznych
Parafia w Żytnie została erygowana w 1314 roku. W tym czasie wybudowany został drewniany kościół pod wezwaniem św. Wawrzyńca, a w 1593 postawiono nową drewnianą świątynię.
Decyzja o budowie nowej, murowanej świątyni zapadła w 2 połowie XIX wieku. Inicjatorką była Franciszka z Dembińskich, wdowa po Janie Nepomucenie Siemińskim, właścicielu miejscowego dworu. Budowa rozpoczęła się w 1860 roku i w dniu 4 października tego samego roku został wmurowany kamień węgielny. Prace nad budową przeciągały się z powodu ówczesnej sytuacji politycznej (wybuch powstania styczniowego) oraz kłopotów finansowych (zabrakło pieniędzy na kontynuowanie budowy). Dopiero w 1874 roku, dzięki staraniom ówczesnego proboszcza parafii księdza Tomasza Olkowicza i wielkim wsparciu finansowym wiernych, prace budowlane przy świątyni zostały ukończone. Nowy kościół poświęcony został 19 kwietnia 1874 r. przez proboszcza z Chełma, ks. Kacpra Lipińskiego, a konsekrowany w dniu 30 maja 1885 roku przez biskupa włocławskiego Aleksandra Kazimierza Bereśniewicza. Główny ołtarz sfinansowany został przez Wandę Malczewską (spokrewniona z poetą Antonim Malczewskim oraz malarzem Jackiem Malczewskim), która w tym kościele miała objawienia. W świątyni, po lewej stronie prezbiterium, znajduje się kaplica na jej cześć, a na fasadzie kościoła tablica dziękczynna ufundowana przez mieszkańców parafii w 2007 roku.
Województwo: łódzkie
Gmina: Żytno