Czas powstania
2010 r. – ukończono budowę kaplicy
Opis cech fizycznych
Drewniana kaplica w Tarnowie (zwana także kościółkiem w Tarnowie) stanęła w miejscu drewnianego kościoła, który spłonął w czasie wojny. Skarpa, na której stoi kościółek, znajduje się tuż nad Wisłą. Kaplica została zaprojektowana przez pracownię Beton (Marta Rowińska i Lech Rowiński). Ma powierzchnię 85 m2, postawiona jest na płycie żelbetonowej. Posiada konstrukcję szkieletową oraz następujące wymiary: 12 m wysokości, 9 m długości i blisko 5 m szerokości. Ściany boczne wykonane są z trzywarstwowej klepki osikowej. Ściana szczytowa – wejściowa została wykonana z desek, a przeciwna ściana szczytowa za ołtarzem jest przeszklona. W oknie tworzy się panorama Wisły. Poza tym w kościółku nie ma ogólnie rozumianego dachu. Kryty jest natomiast wiórem osikowym, a w promieniach zachodzącego słońca srebrzy się niczym rybie łuski. Z frontu przybity jest metalowy krzyż. Kościół oblany deszczem przybiera barwę ciemnego brązu, niemal czarną. W prostym wnętrzu kaplicy znajduje się płaskorzeźba, skopiowana z obrazu częstochowskiej Matki Bożej. Dzieło stworzył wybitny ludowy artysta, rzeźbiarz Henryk Zachwieja ze Szczawnicy i tworzył ją dwa lata. Kaplica w Tarnowie z pewnością zasługuje na miano Gminnego Cudu Regionu. W przeciwieństwie do większości obiektów sakralnych powstających w Polsce współcześnie, o architekturze często krzykliwej, ten oszałamia prostotą. Ten surowy, wręcz ascetyczny, skromnie wyposażony, lecz cudownie współgrający z bogactwem otaczającej go przyrody kościółek stał się miejscem szczególnym dla osób poszukujących modlitewnego skupienia lub chwili wyciszenia. Kaplica wpisuje się w nurt zrównoważonego rozwoju, korzystając z miejscowej tradycji i budulca, przez co użytkownik bardziej się z nią utożsamia. Prawdopodobnie to właśnie sprawiło, że obiekt był jedną z 45 realizacji, wybranych z 343 nominowanych z całej Europy, które walczyły w 2010 roku o najbardziej prestiżową architektoniczną nagrodę im. Miesa van der Rohe. Żaden polski budynek zgłaszany do konkursu nie znalazł się wcześniej w tym gronie od początku przyznawania wyróżnienia. Kaplica została wytypowana w 2012 r. przez tygodnik „Polityka” do konkursu architektonicznego i zajęła IV miejsce. Internauci biorący udział w głosowaniu pisali m.in. że „kościół, który przepuszcza przez siebie świat stworzony przez Boga to w polskiej rzeczywistości naprawdę coś”. W 2013 roku kaplica była nominowana w plebiscycie na 7 nowych cudów Polski organizowanym przez miesięcznik „Traveler”. Do konkursu zgłoszono 400 cudów, a drewniany kościółek w Tarnowie zajął 12 miejsce (spośród 32 finalistów). Obecnie kaplica jest opisywana i fotografowana przez prestiżowe czasopisma.
Opis kontekstów historycznych
W Tarnowie w roku 1463 Stanisław Old Tarnowski z rodu Powałów, właściciel Tarnowa, ufundował i uposażył kościół. Parafia Tarnów (Tarnowo, Tarnówek) istniała do roku 1824 r. W obawie przed zniszczeniem kościoła przez przepływającą w pobliżu rzekę Wisłę, modrzewiowy kościół w Tarnowie został rozebrany, a z jego materiału w Samogoszczy postawiono kaplicę grzebalną na cmentarzu. W większości obszar byłej parafii Tarnów został włączony do parafii Samogoszcz. Dla przywrócenia kultu religijnego i przypomnienia istnienia parafii i kościoła w Tarnowie przedstawiciele Fundacji Ostoja przy Wiśle Joanna Pogórska i Aleksander Rowiński, jako votum ufundowali kaplicę na wysokiej skarpie wiślanej, bowiem skarpa w Tarnowie – a z nią grono ludzi – oczekiwała na powrót świątyni, choćby najskromniejszej. Ludzie oczekiwali, aby nie wygasła pamięć o tym, co wiązało ich z rzeką, z przeszłością i z wiarą. Inwestor kaplicy w Tarnowie chciał nawiązać do istniejącej kiedyś we wsi świątyni z XVII wieku. Zależało mu również na udziale w tej realizacji lokalnej społeczności. Kościół został wzniesiony głównie siłami lokalnymi, bo włączenie mieszkańców w budowę było jednym z wielu pomysłów fundatora i stało się jednym z założeń projektowych. Stąd wynikła bardzo prosta technologia, uproszczona konstrukcja, brak skomplikowanych rozwiązań i systemów architektonicznych. Oprócz pobudek historyczno-religijnych, jednym z powodów, które skłoniły do budowy w tym miejscu kaplicy, była ochrona części skarpy wiślanej, zaśmiecanej i dewastowanej dotąd przez rybaków i biwakowiczów. Już w czerwcu 2009 r., jeszcze przed zakończeniem budowy kaplicy, jej fotografia znalazła się na światowej wystawie DMY Defing Festival w Berlinie. Z inicjatywy fundatorów kaplica została oddana pod patronat Matki Bożej Jasnogórskiej. Przeor klasztoru jasnogórskiego obdarował kaplicę trzema kamieniami wapiennymi pochodzącymi z fundamentów ołtarza Bazyliki Jasnogórskiej. Zostały one oprawione i znalazły swoje sakralne miejsce w stole ofiarnym nadwiślańskiego kościółka.
