Rok powstania – 2019
Opis cech fizycznych
Monument upamiętniający Żołnierzy Wyklętych i działaczy polskiego podziemia antykomunistycznego ziemi jasielskiej stanął w centrum miasta, na skwerze przylegającym do Zespołu Szkół nr 4, tzw. „Ekonomika”.
To granitowy postument, na którym umieszczono odlany w brązie wizerunek Orła Białego z rozpostartymi skrzydłami, walczącego z trzema hydrami symbolizującymi wrogów narodu polskiego. Hydry są pokryte napisami: Armia Czerwona, NKWD, UB, PZPR, PPR, KGB, MO, ORMO. Na cokole umieszczono napis: „Bóg, Honor, Ojczyzna” oraz tablicę upamiętniającą bohaterów i fundatorów dzieła.
Opis kontekstów historycznych
Z inicjatywy Zarządu Powiatu w Jaśle powstał pomnik, który upamiętnia wywodzących się z ówczesnej ziemi jasielskiej Żołnierzy Wyklętych oraz działaczy polskiego podziemia antykomunistycznego. Jest to dzieło wybitnego twórcy imigracyjnego Andrzeja Pityńskiego, laureata Orderu Orła Białego przyznanego mu w 2017 roku przez prezydenta Andrzeja Dudę. Symbolicznego odsłonięcia obelisku, w 80. rocznicę powstania Polskiego Państwa Podziemnego dokonał starosta jasielski Adam Pawluś w towarzystwie przedstawicieli rodzin Żołnierzy Wyklętych. Starosta podkreślił, że:
„Mam nadzieję, że ten pomnik stanie się niejako swego rodzaju testamentem przekazywanym kolejnym pokoleniom, że konieczna jest dbałość, troska i walka o wolność, suwerenność i niepodległość Polski. Chwała Bohaterom!
Środki na powstanie pomnika pochodziły ze zbiórki publicznej przeprowadzonej przez Stowarzyszenie Oświatowo-Edukacyjne Zespołu Szkół nr 4 w Jaśle. Znaczny udział w sfinansowaniu przedsięwzięcia miały Fundacja LOTOS oraz Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej Okręg nr 2 w Nowym Jorku.
Kilka słów na temat projektu, jak i jego symboliki przygotował również autor pomnika – Andrzej Pityński. Oto fragment: „Dobry pomnik to kamerton uczuć, którego się widzi i czuje. Pomnik raz widziany zapamięta się przez całe życie. Dziś mój pomnik stoi już w Jaśle i spełnia swoje zadanie. Oby przypominał Wam kim jesteście i dokąd idziecie. Czas na odkłamanie historii Polski, czas na patrzenie w przyszłość z innej perspektywy historycznej, z której możemy być dumni. My, nasze dzieci i wnuki. Niech Was Bóg błogosławi. Niech żyje Polska bez komuny i jej sługusów. Chwała Bohaterom!”
Podczas odsłonięcia przemówienia okolicznościowe wygłosili: Alicja Zając – senator Rzeczypospolitej Polskiej, Małgorzata Woźniacka – córka Eugeniusza Niziołka, działacza organizacji Wolność i Niezawisłość, Dominik Wróbel – prezes Stowarzyszenia Oświatowo-Edukacyjnego Zespołu Szkół nr 4 w Jaśle, Grażyna Żabińska-Olszak – córka Stanisława Żabińskiego, jednego z Żołnierzy Wyklętych, Irena Kozimala – dyrektor Wydziału Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie oraz Maria Kurowska – członek Zarządu Województwa Podkarpackiego.
Poświęcenia dokonał ks. prałat Tadeusz Paszek, proboszcz Parafii Rzymskokatolickiej pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika.
Województwo Podkarpackie
Gmina Jasło
Bibliografia:
http://www.terazjaslo.pl/2019/09/w-jasle-stanal-pomnik-zolnierzy-wykletych/
https://samorzad.gov.pl/web/powiat-jasielski/zolnierze-wykleci
