Czas powstania
1991 r.
Opis cech fizycznych wprowadzonego Gminnego Cudu Regionu
Głaz z tablicą upamiętniający miejsce, gdzie w latach 1835-1879 stał szpital miejski, w którym leczył się ranny powstaniec z 1863 roku Adam Chmielowski – św. Brat Albert Ojciec ubogich i nędzarzy.
Napis na tablicy brzmi: „TU W LATACH 1835-1879 STAŁ SZPITAL MIEJSKI, W KTÓRYM LECZYŁ SIĘ RANNY POWSTANIEC 1863 ROKU ADAM CHMIELOWSKI ŚWIĘTY BRAT ALBERT OJCIEC UBOGICH I NĘDZARZY”.
Opis kontekstów historycznych
Adam Hilary Bernard Chmielowski, znany również jako święty Albert Chmielowski lub święty Brat Albert, urodził się 20 sierpnia 1845 w Igołomi. Był zakonnikiem franciszkańskim, założycielem zgromadzenia albertynów i albertynek, powstańcem, malarzem. Jest świętym Kościoła katolickiego, znanym z pełnego poświęcenia pracy dla biednych i bezdomnych.
W czasie powstania styczniowego Adam Chmielowski walczył kolejno w oddziałach Leona Frankowskiego (pod Kurowem) i Mariana Langiewicza. Po wygranej bitwie pod Grochowiskami przeszedł z oddziałem Langiewicza do Galicji. Tu wzięty do niewoli przez Austriaków, został wywieziony do Ołomuńca na terenie ówczesnej monarchii habsburskiej. Wykorzystując sprzyjającą okazję, zbiegł w maju 1863 r., przedostał się do kraju i włączył ponownie do walk powstańczych.
Bojowy szlak Adam Chmielowski zakończył 30 września 1863 r., kiedy to jego powstańczy oddział, dowodzony przez płk. Zygmunta Chmieleńskiego, stoczył przegraną bitwę pod Mełchowem, koło Koniecpola (powiat częstochowski), a on, ciężko ranny w lewą nogę, trafił powtórnie do niewoli. Po wykonanej w prymitywnych warunkach (bez znieczulenia) amputacji kończyny, jego dalsze leczenie odbywało się w szpitalu w Koniecpolu.
W książce pt. „Adam Chmielowski – Brat Albert” autorka Alicja Okońska tak opisuje bitwę powstańców pod Mełchowem:
„ ….Nareszcie wódz (Zygmunt Chmieleński) dał rozkaz Adamowi. Powraca teraz z pagórka na dół. Wtem jak piorun z jasnego nieba pada pod konia Adama przypadkowo gdzieś zabłąkany granat rosyjski i pękając ze straszliwym łomotem rozszarpuje konia i potężny odłam granatu, z całą siłą uderzając w obcas buta Adama, wyrzuca zemdlałego z siodła. Po przyjściu do przytomności chciał Adam powstać, ale nogą ruszyć nie mógł. Leżącego zauważyli towarzysze, a z braku noszów wzięto rannego na broń i tak zanieśli go do najbliższej chaty (….). Stało się to w tej części wsi Mełchowa, którą nazywano Trojaczyzną. […] Zabieg, którego dokonano w ambulansie polowym (…. wykonał go Polak, dr Florkiewicz, przy pomocy felczera), trzeba było jeszcze kilkakrotnie powtarzać, zanim noga zagoiła się ostatecznie. Ta faza leczenia, jak i cała rekonwalescencja miała miejsce już w więziennym szpitalu rosyjskim w Koniecpolu. Wielokrotnie wspominał później Chmielowski, jak życzliwie pielęgnowano go w tym szpitalu, ile zawdzięczał zwłaszcza posługaczowi szpitalnemu Tyfonowi, Białorusinowi z pochodzenia, który otaczał go niemal braterską opieką. […] Kalectwo nie zwalniało Chmielowskiego od odpowiedzialności za udział w „rebelii”. Istniały więc dwie perspektywy dalszych jego losów: przebaczenie win dzięki protekcji lub zesłaniena Sybir. Znajomi i krewni, zwłaszcza ciotka Kobylańska, usiłowali go ratować, pomagał im w tym kuzyn Adama, Leopold, mieszkający w pobliżu szpitala ….”
Dane identyfikacyjne
Województwo: śląskie
Gmina: Koniecpol