Czas powstania Gminnego Cudu Regionu
1975
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
Park etnograficzny obejmuje 78 zabytkowych obiektów drewnianej architektury wiejskiej i małomiasteczkowej, zajmując obszar około 35,6 ha. Zgromadzone budynki ludowe pochodzą z pięciu podregionów Górnego Śląska: beskidzkiego, podgórskiego, pszczyńsko-rybnickiego, przemysłowego i lublinieckiego, a także z regionu Zagłębia Dąbrowskiego.
Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu
Pierwsze plany utworzenia muzeum etnograficznego pojawiły się już w 1938 roku, jednak ich realizację uniemożliwił wybuch wojny. W 1952 roku, podczas Walnego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego w Katowicach, pojawiła się propozycja stworzenia skansenu na terenie powstającego WPKiW. Ostateczną koncepcję skansenu opracowało w 1963 roku Krakowskie Biuro Projektowe, a w kolejnym roku projekt został zatwierdzony i rozpoczęto jego realizację. W planach uwzględniono między innymi uformowanie wzniesienia, aby wiernie odtworzyć krajobraz podregionu podgórskiego. Oficjalne otwarcie skansenu odbyło się w maju 1975 roku. Autorami projektu byli Maria Bytnar-Suboczowa i Anzelm Gorywoda.
Centralnym punktem ekspozycji, łączącym jej różne części, jest XVIII-wieczny kościół pw. św. Józefa Robotnika z Nieboczów. Ekspozycja obejmuje nie tylko kościół św. Józefa Robotnika i kilkanaście zagród chłopskich, lecz także spichlerze, kuźnię, kapliczki, piec chlebowy, studnie oraz ule. Wśród pierwszych obiektów przeniesionych do skansenu znalazły się XVIII-wieczny spichlerz z Warszowic oraz wiatrak z Grzawy z 1813 roku, który jest ostatnim wiatrakiem na Śląsku.
Do najstarszych obiektów należą także spichlerze: dworskie, plebański i chłopskie oraz niektóre budynki z Beskidu Śląskiego, natomiast większość pozostałych zabytków pochodzi z połowy XIX wieku.
Stan zachowania/stopień kultywowania Gminnego Cudu Regionu
Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” jest częścią szlaku architektury drewnianej województwa śląskiego. Jest otwarty całorocznie. W Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” organizowane są warsztaty, pokazy oraz imprezy plenerowe, takie jak Dzień Rzemiosła, Dzień Miodu, Dożynki czy Jarmark Produktów Tradycyjnych. Zwiedzanie skansenu jest możliwe zarówno z przewodnikiem, jak i samodzielnie. A w zabytkowej karczmie ze Świerczyńca wciąż działa punkt gastronomiczny.
