Cmentarz żydowski na Górze Zamkowej

    Podobne obiekty, wydarzenia

    Kaplica trzech osób w Zagaciu

    Czas powstania: 1895 Opis cech fizycznych: Kaplica zadaszona w barwach...

    Kościół śś. Piotra i Pawła w Bolechowicach

    Czas powstania: pierwotny kościół istniał już w latach 1325-1327 Opis...

    Pałac Radziwiłłów w Balicach

    Czas powstania: obecny pałac jest wynikiem przebudowy w latach...

    Figura św. Jana Nepomucena w Aleksandrowicach

    Czas powstania: 1755 Opis cech fizycznych: Figura przydrożna św. Jana...

    Kaplica Jerozolimska w Przegini Narodowej

    Czas powstania: 1990-1991 Opis cech fizycznych: W pięknej, leśnej scenerii...

    Udostępnij

    Czas powstania: ok. 1831 r.

    Opis kontekstów historycznych:

    Przyczynkiem do założenia cmentarza znajdującego się przy ulicy Podzamcze była epidemia cholery, jaka w 1831 roku nawiedziła Będzin. Założono go na północno-zachodnim zboczu będzińskiej Góry Zamkowej, nieopodal zamku. Grunt pod cmentarz został zakupiony od mieszkańców. Cmentarz był użytkowany do końca lat 70. XIX wieku. Podczas II wojny światowej został zdewastowany przez Niemców. Na jego terenie pochowano ofiary kilku masowych egzekucji, a przede wszystkim szczątki ok. 100 Żydów spalonych w miejscowej synagodze w dniu 10 września 1939 roku. Jedną z najbardziej znanych postaci pochowanych na cmentarzu był rabin Jakub Natan, który zmarł w 1834 r. Fragment jego macewy ozdobionej Orłem Rzeczypospolitej (najprawdopodobniej z uwag na zasługi zmarłego dla insurekcji kościuszkowskiej), znajduje się w zbiorach Muzeum Zagłębia w Będzinie. W centralnej części cmentarza znajdował się ohel, który prawdopodobnie należał do rabina Barucha Hercygiera. Do dziś pozostały po nim jedynie fundamenty. Cmentarz użytkowany do końca lat 70. XIX w.

    W latach 1999-2000, oraz w 2005 r., na terenie cmentarza zostały przeprowadzone prace inwentaryzacyjne zlecone przez Muzeum w Będzinie. Działania te zostały przeprowadzone przez historyka i archeologa. Prace porównawcze nad dokumentacją fotograficznej pierwszego i drugiego etapu badań wykazały postępującą degradację wielu nagrobków. Głównym powodem była osuwająca się po zboczu ziemia oraz niestety akty wandalizmu. Jest jedynym zachowanym cmentarzem, żydowskim, z trzech jakie funkcjonowały w Będzinie przed wybuchem II Wojny Światowej.

    Opis obiektu:

    Cmentarz usytuowany jest na popółnocno-zachodnim zboczu Góry Zamkowej w Będzinie. Od strony ulicy Podzamcze, jego teren jest częściowo ogrodzony pozostałościami kamiennego muru, w który wkomponowana jest odbudowana brama  wejściowa. Nekropolia usytuowana jest na zboczu góry i porośnięta lasem, co nadaje jej pewnej wyjątkowości w porównaniu do innych cmentarzy żydowskich w regionie. Z uwagi na pochyłe zbocze, część macew jest poprzewracana. Cmentarz zajmuje obszar, ok. 1 ha. Obecnie znajduje się na nim około 250 nagrobków zachowanych w całości, oraz ponad 550 uszkodzonych lub rozbitych. Nagrobki wykonane są z piaskowca oraz wapienia i mają typowe zdobienia, oraz inskrypcje w języku hebrajski i jidysz. Jest jedynym zachowanym cmentarzem żydowskim, z trzech jakie funkcjonowały w Będzinie przed wybuchem II Wojny Światowej.

    Województwo: śląskie

    Gmina: Będzin, powiat będziński, region: Zagłębie Dąbrowskie