- Czas powstania
XIX w.
2. Opis cech fizycznych wprowadzonego Gminnego Cudu Regionu
Park jaworzański przyciąga swoją ciekawą i unikalną przyrodą. Znajduje się w centralnej części Jaworza, zajmuje tereny na wschód od ul. Zdrojowej oraz na północ od ul Wapienickiej, przy której znajduje się parking. Na powierzchni 6 ha znajduje się kilkadziesiąt pomnikowych drzew i egzotycznych krzewów. Obecnie w parku możemy podziwiać 40 gatunków drzew i krzewów. W większości są liściaste, a dominują gatunki krajowe. Po pięknym zapachu łatwo zgadnąć, że rośnie tu najwięcej lip drobnolistnych, ale licznie występują także klony, jawory czy dęby. Ładnym akcentem kolorystycznym są brzozy brodawkowate, topole białe, buki purpurowe i graby. Z gatunków egzotycznych wyróżniają się platany klonolistne ze swoją złuszczającą się korą, kolczastymi owocami i klapowatymi liściami, tulipanowiec amerykański o niespotykanych kształtach liści i pięknymi tulipanopodobnymi kwiatami, a także pomnikowe rodzime tj. dąb szypułkowy, wierzba biała, płacząca, dąb czerwony o pięknie wybarwiających się liściach i wiele innych atrakcyjnych okazów. Pośród krzewów pięknymi kwiatami ubarwiają park różaneczniki. Wiele tutejszych drzew to dorodne pomniki przyrody: kilka wiązów górskich przekracza nawet 5 m obwodu.
3. Opis kontekstów historycznych
Początki parku sięgają mniej więcej połowy XIX wieku, pierwotnie jako ogród geometryczny ze zwierzyńcem, wokół pałacu budowanego wówczas przez barona Arnolda Saint-Genois d’Anneaucourt. Następnie na początku XIX wieku przekształcono go na krajobrazowy, klasycystyczny.
W 1862 roku hrabia Maurycy Arnold Saint-Genois d’Anneaucourt utrzymał prawo do otwarcia uzdrowiska, wtedy rozpoczęto prace modernizacyjne w parku. Zlikwidowano zwierzyniec i znacznie go powiększono. Utworzono system alejek spacerowych oraz polanek widokowych. Zagospodarowano stawy, zasadzono wiele gatunków roślin, również egzotycznych. W 1871 roku, powstały park krajobrazowy był przystosowany do potrzeb kuracjuszy i zajmował ok 40 ha. W 1906 roku nastąpiła utrata praw uzdrowiska oraz zmiana właścicieli. W wyniku tego oraz dwóch wojen park uległ zaniedbaniu. Obecnie park zajmuje mniejszy teren niż kiedyś ale w ostatnich latach został zmodernizowany i dobrze się prezentuje.
W obrębie parku oraz w bliskiej jego odległości znajdują się min: piękna alejka grabowo-jesionowa i dębowa, staw parkowy, muszla koncertowa, dawna zabudowa uzdrowiska, kościół i cmentarz.
W Alei Kościelnej, w parku stoi pomnik twórcy rządów sanacyjnych II Rzeczpospolitej, Naczelnika Państwa, pierwszego marszałka Polski, Józefa Klemensa Piłsudskiego ufundowany przez lokalne społeczeństwo w marcu 1931 r.
W 2010r. w centrum parku pamiętającym czasy świetności rodziny hrabiowskiej Saint-Genois d’Anneaucourt, postawiono fontannę, zwaną fontanną Trzech sióstr, z której leje się wydobywana z głębi ziemi zabłocka solanka termalna.
W ten sposób Jaworze powróciło do tradycji, kiedy było odwiedzane przez znane znakomitości: Wincentego Pola, Marię Dąbrowską, Juliana Tuwima, leczący swoje nadwątlone zdrowie żętycą, borowinami i „kryształowym” powietrzem.
W Parku Zdrojowym usytuowany jest również Amfiteatr – centrum życia kulturalnego Jaworza, w którym odbywają się liczne imprezy kulturalne, w tym m.in. posiadający wieloletnią tradycję i cieszący się wielką popularnością Jaworzański Wrzesień połączony z dożynkami gminnymi.
województwo: śląskie
gmina: Jaworze