- Czas powstania
obecny wygląd 1845 r.
2. Opis cech fizycznych wprowadzonego Gminnego Cudu Regionu
Zabytkowy ratusz cieszyński, znajdujący się w narożniku południowej pierzei Rynku i ul. Srebrnej. Budynek ratusza był wielokrotnie odbudowywany i przerabiany, a jego obecny styl można określić jako barokowo-klasycystyczny. Został wybudowany na planie prostokąta, jest trzykondygnacyjny z lekko wciętym północno-wschodnim narożnikiem, usytuowany jest w południowej pierzei rynku. Fasada wybudowana została według planów Andrzeja Kmenta. W części środkowej znajduje się 6-osiowy ryzalit z balkonem wspartym na sześciu słupach, zwieńczony trójkątnym przyczółkiem z herbem miasta Cieszyna i dekoracją roślinną. Pionowe podziały fasady tworzą boniowane lizeny, pomiędzy którymi wstawiono okna w profilowanych obramieniach. Drugie piętro wydzielone zostało gzymsem.
Wieża ratuszowa jest wzniesiona na rzucie kwadratu z zaokrąglonymi narożnikami, udekorowana korynckimi pilastrami, na których wspiera się wydatny gzyms na kroksztynach i ganek z żelazną balustradą. Okna wieży w dolnej jej części są zamknięte łukiem pełnym, w górnej są kwadratowe, wszystkie w profilowanych obramieniach. Wieża przykryta blaszanym dachem namiotowym zwieńczonym czworoboczną latarnią ze zdwojonymi kolumnami w narożach. Wejście na wieżę poprzez dziewiętnastowieczne listwowe drzwi z okuciami. Zegar wieżowy został wyposażony w mechanizm, który został wykonany przez Jana Chrisa Boecka z Austrii w 1851 roku. W wieży zawieszone są dzwony z XVIII wieku: pierwszy z plakietką z przedstawieniem św. Michała, drugi wykonany przez Jana Grosmeina z Weiten.
W piwnicy zachowały się pomieszczenia przykryte sklepieniami sklepieniami kolebkowymi na gurtach i żaglastymi. Na parterze, w środkowej części budynku, znajduje się sień ze sklepieniem krzyżowo-kolebkowym na gurtach wspartych na pilastrach i filarach przyściennych. Od strony ulicy Srebrnej znajduje się druga sień, przykryta kolebką o łuku segmentowym, częściowo też sklepieniem żaglastym, doświetlona świetlikiem z dwoma oknami. Główna klatka schodowa posiada sklepienie kolebkowe o łuku segmentowym. Schody są trójbiegowe, w centralnym biegu otwarte na wnętrze klatki schodowej trzema arkadami o wykroju łuku koszowego, wspartymi na filarach. Ściany korytarza ozdobione są przyściennymi filarami. Część pomieszczeń na parterze posiada sklepienia kolebkowe z lunetami, krzyżowo-kolebkowe lub żaglaste.
W południe z wieży ratusza rozlega się hejnał skomponowany z okazji 1150-lecia legendarnego założenia Cieszyna.
3. Opis kontekstów historycznych
W 1496 roku książę cieszyński Kazimierz II sprzedał mieszczanom dwa domy leżące przy placu targowym. Plac stał się nowym rynkiem, a w miejscu domów wybudowano nowy Ratusz. Późnogotycki budynek drewniano-murowany z wieżą i zegarem mieścił też pomieszczenia sądu miejskiego, składy cennych towarów i miejską wagę. Po pożarze w 1552 roku odbudowano ratusz murowany z arkadowymi podcieniami, ale Ratusz był jeszcze kilka razy odnawiany i przebudowywany. Ratusz ponownie został uszkodzony w wyniku pożaru z 1720 roku, a w 1726 roku na jego tyłach wystawiono pierwszą w Cieszynie salę teatralną zwaną też redutową. Aktualnie znajduje się tam kino Piast. Kolejny budynek ukończony został w 1788 roku dzięki inicjatywie ks. Leopolda Szersznika, a następnie zniszczony kolejnym pożarem 6 maja 1789 roku – największym pożarem w dziejach Cieszyna. Po ostatnim pożarze miasta w 1836 roku, ratusz został odbudowany w 1845 roku wg planów znanego wiedeńskiego architekta Józefa Kornhäusla i powiatowego architekta Andrzeja Kmenta.
W 1906 roku przeniesiono Sąd Obwodowy do budynku przy ul. Garncarskiej, a miejsce po nim wykorzystano na biura zarządu miasta i sale posiedzeń: mniejszą — na obrady komisji i większą — na posiedzenia Rady Miejskiej. Nowa sala posiedzeń miejskiej rady została wyposażona w bogato zdobioną dębową boazerię i odrzwia, które sporządził stolarz Maksymilian Schubert. W dwóch narożnikach sali umieszczono secesyjne piece — kominki z herbami Cieszyna, wykonane w „Thonoffenfabrik” R. Weissa we Frydku. W trzecim rogu stanął zegar szafkowy. Ozdobę sali stanowił herbowy fryz, umieszczony pod częściowo wyzłacanym, stiukowym sufitem.Fryz jest złożony z 24 płaskorzeźbionych godeł cieszyńskich cechów rzemieślniczych, wykonanych przez rzeźbiarza Franciszka Kargera. Drugą część fryzu wypełniło 39 herbów cieszyńskich książąt, przedstawicieli cieszyńskiej szlachty, a także herby Śląska i miasta Cieszyna. Zostały one namalowane przez Maksymiliana Salomona. Na frontowej ścianie w ciąg boazerii wprawiono olejny portret cesarza Franciszka Józefa. Pomiędzy oknami zawieszono siedem portretów posłów, którzy 6 maja 1779 roku podpisali Pokój Cieszyński – zostały one wykonane przez austriackiego malarza Jana Daniela Donata. Po przeciwnej stronie znajduje się siedem olejnych portretów Habsburgów będących jednocześnie książętami cieszyńskimi. Tylną ścianę ozdobiły portrety założycieli trzech miejskich fundacji — hr. Adama Wacława Paczyńskiego z Tenczyna, bar. Karola Cselesty i bar. Adama Borka. Autorem ideowej koncepcji sali posiedzeń i jej herbowego fryzu był radca budowlany Komory Cieszyńskiej Albin Teodor Prokop, który pozostawił w rękopisie jej opis wraz z historią powstania. Sala posiedzeń rady miejskiej została oddana do użytku 2. IX 1906 roku, kiedy w ratuszu uroczyście podejmowano cesarza Franciszka Józefa I w czasie jego wizyty w Cieszynie.
Dziś z najdawniejszych czasów zobaczyć można renesansową sklepioną sień wejściową wspartą na kamiennej kolumnie oraz renesansowe kolumny podcienia ratuszowego. Zachował się też oryginalny wystrój sali sesyjnej, a na klatce schodowej do niej prowadzącej urządzono wystawę pn. “Historia ratusza”. Wystawę i Salę zwiedzać można wyłącznie z przewodnikiem oraz podczas Cieszyńskiej Nocy Muzeów.
Na parterze Ratusza znajduje się Cieszyńskie Centrum Informacji, w którym można się zaopatrzyć w materiały promocyjne i informacyjne o mieście, mapy i pamiątki. Można również wypożyczyć audiobooki i z nimi wybrać się na wycieczki po Cieszynie.
Województwo: śląskie
Gmina: Cieszyn