Czas powstania:
nieznany
Opis cech fizycznych:
nie dotyczy
Opis kontekstów historycznych:
Pieczonki, nazwane prażonkami, duszonkami, maścipulą to prosta potrawa jednogarnkowa przyrządzana na bazie ziemniaków z dodatkiem innych warzyw oraz wędliny. Niegdyś danie to przygotowywano podczas prac polowych dla pracowników pracujących przy wykopkach. W żeliwnym naczyniu warstwami układano plastry ziemniaków oraz cebuli czasem z dodatkiem marchewki i buraka. W wersji bogatszej dorzucano plastry wędzonego boczku lub chociaż słoniny. Całość doprawiano solą i pieprzem. Aby zapobiec przypaleniu ziemniaków dno garnka wykładano liśćmi kapusty. Liście kapusty układano również od góry na ułożone warstwami warzywa. Całość nakrywano darnią i zagrzebywano w żarzącym się ognisku.
Dziś większość mieszkańców Zagłębia Dąbrowskiego pieczonki przygotowuje w żeliwnym kociołku na trzech nóżkach od góry zamykanym żeliwną pokrywą. Naczynie w potrawą ustawia się w ognisku. Gdy nie ma możliwości przygotowania potrawy w sposób tradycyjny, na ogniu zagłębiacy robią pieczonki w piekarniku w szklanym lub żeliwnym naczyniu bądź w garnku na kuchence.
Tradycyjne zagłębiowskie pieczonki składają się z ziemniaków, cebuli i smalcu oraz kiełbasy i boczku. Wiele osób dodaje marchew, buraki a nawet pietruszkę i seler. Każda wersja ma swoich zwolenników i przeciwników. Obok soli i pieprzu wśród przypraw pojawia się ziele angielskie, liść laurowy czy gotowa przyprawa tzw. wegeta. Pieczonki przygotowywane są na działkach, w przydomowych ogrodach, na różnych imprezach plenerowych stając się okazją do towarzyskich spotkań w gronie rodziny i znajomych.
Przepis na zagłębiowskie pieczonki znajdziemy na wielu blogach kulinarnych oraz w publikacjach poświęconych regionalnej kuchni.
Dane identyfikacyjne:
województwo śląskie
Gmina Sosnowiec, Zagłębie Dąbrowskie