Czas powstania
1814 r.
Początki osadnictwa żydowskiego w Oleśnie sięgają XV–XVI wieku. Gmina żydowska w Oleśnie powstała pod koniec XVIII wieku. W połowie XIX wieku Żydzi stanowili 12 procent mieszkańców Olesna. Byli to ludzie bardzo zamożni: adwokaci, lekarze, radni, bogaci kupcy i znani filantropi. Dlatego też miasto nazywano „Żydowską Szwajcarią”.
Dawni żydowscy mieszkańcy Olesna spoczywają na miejscowym kirkucie.
Cmentarz żydowski w Oleśnie położony jest przy ulicy Młyńskiej. Został założony na początku XIX wieku, najprawdopodobniej w 1814 r. Najstarsze XIX-wieczne macewy mają inskrypcje tylko w języku hebrajskim, nowsze mają też napisy niemieckie. Najstarszy nagrobek pochodzi z 1821. Najstarsza pochowana Żydówka, to Hani Breslauer, która zmarła w wieku 100 lat.
Nekropolia otoczona jest starym, częściowo zniszczonym murem. Ma powierzchnię 0,45 ha i zachowało się na niej około 400 nagrobków oraz dom przedpogrzebowy z 1868.
W archiwach Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie zachował się przesłany w 1994 list, w którym jeden z miejscowych społeczników opisuje powojenne dzieje cmentarza: „Do 1975 r. urząd powiatowy w Olesnie opłacał człowieka, który pilnował porządku i samego cmentarza. Po reformie administracyjnej zmieniło się to na niekorzyść. Przybyłem do Olesna w 1974 r. i pamiętam ten cmentarz jako obiekt zadbany, otoczony ceglanym murem, porośnięty krzewami, ale nienaruszony. (….) Na początku lat osiemdziesiątych w mieście zaczęto mówić o potrzebie uporządkowania tego cmentarza. Zrobiła to młodzież, wycinając dzikie drzewa i przy okazji udostępniając wejście na cmentarz. Przy najbliższej okazji złożyłem na cmentarzu wizytę i stwierdziłem, że ponad sto płyt nagrobnych i pomników „przewędrowało” z grobów i jest złożonych koło bramy. Dziś już ich nie ma, runął również stojący na skarpie ceglany mur. (….) Były próby zainteresowania losem cmentarza Fundacji Nissenbaumów, ale z odpowiedzi wynikało, że mają mało pieniędzy”.
Dane identyfikacyjne
Województwo: opolskie
Gmina: Olesno