Lata życia
1797-1863
Józef Lompa urodził się 29 czerwca 1797 w Oleśnie w małomieszczańskiej rodzinie rzemieślniczej. Dokonania Józefa Lompy były i są jedną z podstaw budowy polskiej tożsamości na Górnym Śląsku. Był typem protopozytywisty kierującym się zasadą pracy u podstaw. W 1820 roku zbudował szkołę w Lubszy. Tu uczył dzieci przez 30 lat. W 1850 roku władze pruskie zawiesiły go w obowiązkach organisty i nauczyciela za polską działalność narodową.
Przede wszystkim jednak Józef Lompa zajmował się działalnością publicystyczną i promowaniem polskości na Górnym Śląsku, na którym – w następstwie rewolucji przemysłowej – żywioł niemiecki zaczynał przeważać wśród elit, a język niemiecki stawał się przepustką do awansu społecznego. Józef Lompa współpracował m.in. z „Telegrafem Górnośląskim”, współredagował „Dziennik Górnośląski”. W swoich artykułach postulował wprowadzenie nauczania w języku polskim i wprowadzenia historii Polski do programu nauczania.
Józef Lompa był autorem prekursorskich publikacji traktujących o geografii i historii Śląska m.in.”Jeografii Śląska”, „Pieśni ludu śląskiego”, „O śląsko-polskiej mowie” oraz „Klechdy, czyli baśnie ludu polskiego na Śląsku”. W swoich dziełach utrwalał dla współczesnych sobie i kolejnych pokoleń przekazy i legendy Górnego Śląska, objaśniające pochodzenie nazw miejscowości i przekazujące mądrości ludowe.
Józef Lompa był dwukrotnie żonaty i miał w sumie 16 dzieci, którym nadawał po kilka wyszukanych imion: Ernestina Josephina Catharina, Gustaw Eduard Aegidius, Teodor Ferdynand, Carl Otokar Adam.
Zmarł 29 marca 1863 w Woźnikach.
Dane identyfikacyjne
Województwo: opolskie
Gmina: Olesno