Czas powstania: 1749 -1754, 1890-1902.
Opis cech fizycznych: Zespół kościoła stoi w centrum miasta Łaszczów, w południowej stronie rynku. W jego skład wchodzi: kościół, dzwonnica i plebania. Kościół murowany z cegły, otynkowany. Pierwotnie barokowy. Prezbiterium skierowane na południe. Po bokach prezbiterium znajdują się dwie zakrystie od wschodu i zachodu, a pod prezbiterium mieści się krypta. Nad nawą wieżyczka na sygnaturę. We wnętrzu sklepienie kolebkowe z lunetami.
Po zachodniej stronie kościoła wznosi się murowana, otynkowana plebania. Przed kościołem od frontu wznosi się murowana dzwonnica, otynkowana, trój arkadowa z trójkątnym szczytem i trzema dzwonami. Całość zespołu otoczona murem z cegieł, otynkowanym, ożywionym wnękami. Przy wejściu na teren zespołu stoi tablica informacyjna.
Opis kontekstów historycznych: Pierwsza parafia założona w 1397 r. we wsi Małoniż, przeniesiona do Łaszczowa prawdopodobnie wraz z lokacją miasta w 1549 r. Pierwszy kościół w Łaszczowie był drewniany, wzmiankowany w 1603 r. Obecny wzniesiony w 1749 -1754 z fundacji Franciszka Salezego Potockiego, krajczego koronnego oraz jego żony Anny. Nosi wezwanie św. Apostołów Piotra i Pawła. Rozbudowany w latach 1890-1902 r. rozbudowano wówczas fasadę i dobudowano kruchtę. Uszkodzony w 1915 r., w czasie działań wojennych. Odnawiany w 1929 r. Częściowo zniszczony w 1944 r. Odbudowany w latach 1953-54. Prostokątna nawa została przedłużona w 1890 r., a w 1902 r. dobudowano przedsionek i dwie zakrystię. Fasada i okna z 1890 r. W 1906 r. wybudowano plebanię, która została częściowo zniszczona w czasie II wojny, wyremontowana po wojnie. Wieżyczka na sygnaturę, przekształcona w 1952 r.
We wnętrzu ołtarz główny i dwa ołtarze boczne. W ołtarzu głównym mieści się obraz Ukrzyżowanie z Matką Boską i św. Janem Ewangelistą z 2 poł. XVIII w. W ołtarzach bocznych: obraz św. Mikołaja, późnobarokowy, przemalowany; obraz NPM Niepokalanie Poczętej, późnobarokowy z XVIII w.; obraz św. Wojciecha biskupa z 1 poł. XVIII w. Ponadto wyposażenie kościoła stanowią: ambona i chrzcielnica z 1902 r., Chrystus na krzyżu z XVIII w., monstrancja regencyjna z ok. 1730-1740 fundacji biskupa Józefa Łaszcza, sufragana chełmskiego z herbem Prawdzic i literami IN ŁŁ BA SCH na stopie, puszka późnobarokowa z 1788 r., kielichy klasycystyczne z 1798 r. z napisem Eleonora i datą i drugi późnobarokowy z XVIII w., 4 lichtarze z XVIII i XIX w. mosiężne.
Cmentarz kościelny otoczony murem, prawdopodobnie z 1867 r. Dzwonnica też prawdopodobnie pochodzi z tego okresu. Zespół kościoła w Łaszczowie stanowi wyjątkowy zabytek na tym terenie.
Województwo: lubelskie
Gmina: Łaszczów