Czas powstania
Lata 20. XX wieku – początki systematycznego i ukierunkowanego rozwoju sadownictwa w gminie Samborzec.
Opis cech fizycznych
Jabłko i gałązka kwitnącej jabłoni to symbole gminy Samborzec. Na herbie gminy, ustanowionym w 2018 roku, znalazły się dwa żółte jabłka, odnoszące się do lokalnych tradycji sadowniczych i współczesności, wciąż związanej z uprawami drzew owocowych i warzyw. Wcześniej, przed ustanowieniem insygniów gminy, jako motywu wyróżniającego używano grafiki z gałązką kwitnącej jabłoni.
Rozciągające się dookoła sady owocowe i ogrody warzywne to charakterystyczny widok w gminie. Jest ona typowo rolnicza, a jej powierzchnia wynosi 8 537 ha, z czego ponad 7,7 tysiąca hektarów to ziemie uprawne. Sady i warzywniki zajmują około 80% wszystkich upraw. Systematycznie rozwijana jest tutaj produkcja wysokiej jakości warzyw i owoców. Większość mieszkańców łączy pracę etatową z prowadzeniem gospodarstw sadowniczych. Najpowszechniej uprawiane są jabłonie, morele, wiśnie. Na terenie gminy działają m.in. przetwórnia owoców i warzyw Sambor, tłocznia soków SAM-RAY, grupy producentów Złoty Sad i Sangrow, liczne skupy owoców i warzyw.
Gmina Samborzec oraz inne sąsiadujące gminy tworzą Sandomierski Okrąg Ogrodniczy przez który przebiega turystyczny „Sandomierski Szlak Jabłkowy”. Szlak ten powstał w 2005 roku na mocy porozumienia między zarządem powiatu sandomierskiego oraz sąsiadującymi ze sobą gminami powiatu, typowo sadowniczo–rolniczymi. Gminy współpracują w zakresie promocji i popularyzacji sadownictwa, agroturystyki, zdrowego odżywiania opartego na rodzimych owocach i warzywach, ale też upowszechniania lokalnej kultury i tradycji. Szlak skupia gospodarstwa sadownicze, agroturystyczne, winiarskie. Oferuje różne możliwości zwiedzania i poznawania Sandomierszczyzny.
Od 2011 roku jabłka sandomierskie znajdują się na liście produktów tradycyjnych. Na ich charakterystyczny smak i zapach wpływają warunki klimatyczne, żyzna gleba, równomierne rozłożenie w okresie wegetacji natężenia nasłonecznienia i rozkład opadów.
W gminie Samborzec działania odwołujące się do tradycji sadowniczych realizowane są przez wiele podmiotów i osób indywidualnych, a motyw jabłek czy kwitnących jabłoni wykorzystywany jest w sztuce, promocji, turystyce, handlu. Znaną imprezą – świętem sadowników i rolników – jest Wojewódzkie Święto Kwitnącej Jabłoni.
Kwitnące sady. Fot. K. Kopcioł. 
Kwiaty jabłoni. Fot. R. Sendrowicz. 
Zbiory jabłek. Fot. S. Mazur. 
Sok na bazie jabłek. Fot. A. Przybysz.
Opis kontekstów historycznych
Przyjmuje się, że początki sadownictwa w rejonie Koprzywnicy i Sandomierza sięgają XII wieku. W 1185 roku Mikołaj z Bogorii (obecnie Bogoria Skotnicka w gminie Samborzec) ufundował klasztor cystersów w Koprzywnicy. Cystersi byli pionierami uprawy drzew owocowych i winorośli na tych terenach. W czasach nowożytnych okolice Sandomierza słynęły z sadów, owoce należały do produktów eksportowych. Sadownictwo rozwijało się w XIX wieku przy dworach, plebaniach i klasztorach. Mieszkańcy wsi także, poza polami ze zbożem, posiadali ogrody z drzewami owocowymi i warzywniki.
Intensywny rozwój ogrodnictwa z równoczesnym odchodzeniem od uprawy zbóż i hodowli zwierząt datuje się jednak dopiero na lata międzywojenne. Szczególne zasługi na tym polu położył Ludwik Kurzański – absolwent Szkoły Ogrodniczej w Warszawie, uczeń prof. E. Jankowskiego. W 1922 roku osiedlił się w Zawierzbiu – Dołach Michałowskich. Rozpoczął od założenia szkółki drzew owocowych, a w 1935 roku stał się jednym z założycieli Spółdzielni Ogrodniczej w Sandomierzu. Jego kolejni naśladowcy, m.in. Grzegorz Kwasek z Koćmierzowa i Paweł Mroczek z Ostrołęki, stworzyli bazę szkółkarską i rozwinęli produkcję ogrodniczą.
Sadownictwo w gminie Samborzec i nie tylko w niej rozwijało się szczególnie po wojnie, w latach 50. XX wieku. Pod koniec lat 50. prężnie działał Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach pod kierunkiem prof. Stefana Pieniążka. Zmieniała się metoda upraw sadowniczych. Zjazdy, szkolenia, pokazy i wymiana doświadczeń prowadziły do unowocześnienia produkcji. Wprowadzono nowoczesne cięcia koron, uprawę agrotechniczną z pasami herbicydowymi i wysiewaną trawą w międzyrzędziach oraz nasadzenia 6x4m. Pojawił się opryskiwacz Huragan. W latach 70. i 80. zmieniono kształtowanie koron jabłoni.
Wiedzę pogłębiała fachowa prasa, radio, telewizja i zakład w Lipowej – Sadowniczy Zakład Doświadczalny Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach. Grupa pasjonatów z gminy Samborzec popularyzowała nowoczesne metody produkcji ogrodniczej, udzielała pomocy producentom poprzez doradztwo i organizację szkoleń.Także majowe obchody Wojewódzkiego Święta Kwitnącej Jabłoni w Samborcu, organizowane od 1988 roku, przyczyniły się do popularyzacji sadownictwa, jak i poszerzenia wiedzy oraz umiejętności sadowników. Zapoczątkowane w poprzednim wieku tradycje sadownicze są ciągle kontynuowane i unowocześniane.
