Czas powstania
Maj 2004
Opis cech fizycznych
Pomnik Powstańców Styczniowych w Ruszkowie przedstawia 5 krzyży, skierowanych w różne strony oraz duży obelisk z tablicą na której wymienione zostały nazwiska poległych 10 kwietnia 1863 roku.
Opis kontekstów historycznych
Bitwa (nazywana też przez niektórych potyczką) pod Ruszkowem miała miejsce 10 kwietnia 1863 roku.
W 2001 roku śp. Bp Roman Andrzejewski (pochodzący z pobliskiego Morzyczyna), trafił na zapis w księdze zgonów parafii Broniszewo o pochowaniu 13 kwietnia 1863 roku na tamtejszym cmentarzu pięciu powstańców styczniowych, poległych w potyczkach z wojskami carskimi. Na polu bitwy poległo 5 osób, 2 osoby zmarły z ran.
Biskup wystąpił z inicjatywą wzniesienia pomnika upamiętniającego poległych i powołania w czerwcu 2002 roku Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Powstańców Styczniowych w Ruszkowie, którego został przewodniczącym. Odsłonięcie miało nastąpić w kwietniu 2003 roku w ramach uroczystości 140 rocznicy bitwy pod Ruszkowem. Na przeszkodzie stanęła śmierć biskupa. Osoby zaangażowane w realizację tego projektu postanowiły doprowadzić budowę pomnika do końca. W styczniu 2004 roku doszło do ponownego zawiązania komitetu i powołaniu nowego zarządu. Przewodniczącym został Paweł Szczepankiewicz, zastępcą Maria Hałas, Sekretarzem Marian Kominkiewicz, a skarbnikiem Gabriela Kwiatkowska. Komitet przyjął uchwałę, o wzniesieniu pomnika, upamiętniającego poległych. Komitet rozpoczął akcję pozyskania funduszy na realizację projektu ( m.in. wydanie publikacji „Pomniki dają żywym moc czynu…”) oraz środki z Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.
Pomnik został odsłonięty w maju 2004 roku w 141 rocznicę zdarzenia.
Każdego roku okazji obchodów rocznicy odzyskania przez Polaków niepodległości, przed pomnikiem gromadzą się delegacje i mieszkańcy gminy, aby złożyć hołd wszystkim poległym za Ojczyznę.
