Czas powstania
1917 r. lub 1918 r. – pod koniec I wojny światowej
Opis cech fizycznych
Na terenie gminy Wilga znajduje się również cmentarz wojenny, który zasługuje na miano cudu regionu – pochodzi z okresu I wojny światowej. Cmentarz usytuowany jest na północnym krańcu miejscowości Skurcza, przy drodze Warszawa-Puławy. Cmentarz został uporządkowany i odnowiony przez Jerzego Jarząbka z Garwolina w 2002 r. z inicjatywy Urzędu Gminy w Wildze przy współpracy niemieckiej fundacji VDK w Kassel. Obiekt powstał na planie koła o średnicy ok. 6 m, obmurowany murkiem z łupanego kamienia. W części centralnej we wgłębieniu znajduje się kwadratowy pomnik centralny z napisem PAX. Okrąg wybrukowany jest kamieniami. Przed wejściem znajdują się dwa oryginalne polne kamienie. Na lewym widnieje napis: „100 KAMPFER UM DEN WEICHSEL UBERGANG 1915.” Na prawym z kolei znajduje się napis: „KAISERL DEUTSCH MILIT. GOUV 1918.” Dostawiono też dwa nowe kamienie. Na lewym jest napis po polsku i rosyjsku: „PAMIĘCI POLEGŁYCH POLAKÓW I PAMIĘCI POLEGŁYCH ROSJAN”. Na prawym wykuto napis: „CMENTARZ ŻOŁNIERZY POLEGŁYCH W I WOJNIE ŚWIATOWEJ W LATACH 1914-1918. POMNIK UFUNDOWANY Z INICJATYWY URZĘDU GMINY W WILDZE PRZY WSPÓŁPRACY VDK W KASSEL. AD. 2002”. Uroczyste odsłonięcie i poświęcenie obiektu przez ks. Henryka Ocha przy udziale władz samorządowych i mieszkańców gminy nastąpiło 11 listopada 2002 r.
Opis kontekstów historycznych
Na cmentarzu wojennym w Skurczy spoczywają żołnierze niemieccy i rosyjscy z czasów I wojny światowej. Polegli oni na tym terenie prawdopodobnie w czasie ofensywy niemieckiej przeciwko Rosji w 1915 r. Według podań byli to żołnierze z Grupy Operacyjnej, którą dowodził oficer piechoty Remus von Woyrsch. Te same przekazy mówią, że pogrzebano tu kilkunastu żołnierzy rosyjskich, którzy zginęli podczas walk w latach 1914-18. Niewykluczone jest także, że spoczywają tu również Polacy wcieleni wówczas do zaborczych armii, walczący przeciwko sobie w obcych mundurach. Początkowo cmentarz miał kształt zbliżony do kwadratu. Posiadał cztery zbiorowe mogiły, z których w największej i dwóch mniejszych pochowani byli żołnierze niemieccy, a w jednej mniejszej rosyjscy. Cmentarz jeszcze w końcu lat 90-tych XX w. wyglądał inaczej niż teraz. Wśród samosiewek stał metalowy krzyż ogrodzony metalowym płotkiem. Na cmentarzu były chaotycznie porozmieszczane kamienie polne z inskrypcjami w języku niemieckim. Cmentarz na szczęście został uporządkowany i stał się jednym z ważniejszych symboli historycznych gminy Wilga.
