Czas powstania
Gwary ziemi chełmińsko-dobrzyńskiej należą do dialektu wielkopolskiego. Ukształtowały się w XIII wieku, w wyniku polskiego osadnictwa z obszaru Wielkopolski i Kujaw.
Opis cech fizycznych wprowadzonego Gminnego Cudu Regionu
Gwary chełmińsko-dobrzyńskie określamy jako gwary przejściowe, ponieważ zawierają cechy zarówno kujawskie i wielkopolskie oraz mazowieckie ze względu na kolonizację terenów mające związek z administracyjnym podziałem państwa.
Opis kontekstów historycznych
Polityczno-administracyjny związek tych ziem z Mazowszem, zapoczątkował testament Krzywoustego. Jedność rozbiło sprowadzenie Krzyżaków, granice polityczne państwa krzyżackiego spowodowały izolację gwar chełmińsko – dobrzyńskiej, zarówno w stosunku do Mazowsza jak i do macierzystych Kujaw. Nastąpiła pewna odrębna ewolucja tych gwar.
Do dnia dzisiejszego gwarą posługują się najczęściej najstarsi mieszkańcy naszych wiosek. Nadal usłyszeć można takie zwroty jak:
Gwara dobrzyńska:
bojał się – boi się, stojał – stoi, jezdem – -jestem, buł-był, kedy – kiedy, szwenda się – chodzi,
żeśma- byliśmy, toto-to.
Gwara chełmińska:
bąbel -pierzyna, faryna-cukier, bana-pociąg, deczka-serwetka, kiecka-suknia, taska -filiżanka, glazurki – rękawiczki skórzane,
rumel-wiejska zabawa, tasza- torba, brynda-krawat, jo -tak/
Dane identyfikacyjne
Województwo: kujawsko-pomorskie
Gmina: Ciechocin