Charakterystyka
Piwo biłgorajskie, zwane inaczej Zielonym piwem biłgorajskim, to szczególnie popularny w XVII i XVIII wieku styl piwa pochodzący z Biłgoraja. Charakterystyczny dla niego jest zielony kolor. Przy jego warzeniu wykorzystuje się trzy gatunki chmielu: Lubelski, Perle i Sybilla.
Obecnie dostępne jest w sklepach na terenie Biłgoraja oraz w tutejszych restauracjach i kawiarniach. Pojawia się także na sklepowych półkach w miejscowościach powiatu biłgorajskiego. Piwo produkowane jest w podstawowej wersji (zielone piwo biłgorajskie) oraz jako „Jasne”, „Lekkie” i bezalkoholowe. Jego smak najczęściej oceniany jak jako słodkawy lub orzeźwiający. To tradycyjne piwo produkowane jest obecnie zgodnie z oryginalną recepturą dzięki odnalezionym zapiskom odnośnie jego składu i produkcji.
Historia
Trunek był dużo jaśniejszy i bardziej musujący od jakiegokolwiek trunku tego typu na całym świecie. Te właściwości oraz wspaniały i orzeźwiający smak spowodowały, iż znany był na całych ziemiach polskich. Władcy polscy tak lubili ten napój, że wykupowali praktycznie całą jego produkcję. Trudno było więc spróbować tego specjału nawet przebywając w Biłgoraju. Mieszkańcy zaś pilnie strzegli jego tajemnej receptury. O biłgorajskim zielonym piwie pisał między innymi Jakub Teodor Trembecki:
zielone biłgorajskie jak lipiec się pije,
a w głowie jak wino wianeczkiem się wije
oraz Jan Brzechwa w bajce Przygody Króla Jegomościa pod nazwą zalewajka biłgorajska:
[…] Ale Król nie lubił miodu.
Pewnie z tego też powodu
Wkrótce dość miał kasztelana
I niedzieli pewnej z rana,
Choć nie było to w zwyczaju,
Rzekł: zjem obiad w Biłgoraju,
Bo podobno biłgorajki
Warzą pyszne zalewajki. […]
Zielone piwo biłgorajskie było także jednym z ulubionych napojów królowej Marysieńki Sobieskiej. Wzmianka o tym trunku pojawia się w jej listach i pamiętnikach. W jej liście do Jana Sobiepana Zamoyskiego z 1 lutego 1659 roku możemy przeczytać prośbę o przysłanie trunku do Warszawy:
Proszę o piwo biłgorajskie na połóg, tutejszego nie mogę pić…
Piwo to było eksportowane z Biłgoraja do innych ośrodków. Zamawiali je m.in. Ordynaci Zamoyscy, a dostawą dla nich zajmował się wójt biłgorajski, Paweł Kucharzewski. Popularność trunku była na tyle duża, że często brakowało go na potrzeby własne mieszkańców miasta.
Trudno ustalić, gdzie znajdował się historyczny biłgorajski browar w przestrzeni miejskiej Biłgoraja oraz czy był to tylko jeden browar czy było ich wiele. Warto jednak nadmienić, że w obecnych granicach miasta był to klasztor oo. Franciszkanów w Puszczy Solskiej. W opisaniu dóbr klasztornych z 1808 roku czytamy między innymi:
Gorzelnia czyli Browar na Podmurowaniu y częścią w słupy murowane — stary pod Gontami (…) Austerya zaiezdna przy Gościńcu z Biłgoraja do Tarnogroda — duża — na podmurowaniu — pod Gontami (…)
Możliwe, że zakonnicy posługujący tu do 1864 roku również warzyli tu piwo według biłgorajskiego przepisu.
