Lipki – pozostałość parku dworskiego

    Podobne obiekty, wydarzenia

    Kaplica trzech osób w Zagaciu

    Czas powstania: 1895 Opis cech fizycznych: Kaplica zadaszona w barwach...

    Kościół śś. Piotra i Pawła w Bolechowicach

    Czas powstania: pierwotny kościół istniał już w latach 1325-1327 Opis...

    Pałac Radziwiłłów w Balicach

    Czas powstania: obecny pałac jest wynikiem przebudowy w latach...

    Figura św. Jana Nepomucena w Aleksandrowicach

    Czas powstania: 1755 Opis cech fizycznych: Figura przydrożna św. Jana...

    Kaplica Jerozolimska w Przegini Narodowej

    Czas powstania: 1990-1991 Opis cech fizycznych: W pięknej, leśnej scenerii...

    Udostępnij

    To pozostałość parku dworskiego z przełomu XVIII/XIX w. gdzie znajduje się cmentarz Romów i Sinti z 1940 r

    Zespół 66 lip drobnolistnych- pomnik przyrody ożywionej- jest zlokalizowany w Bełżcu na zachód od cerkwi, po drugiej stronie torów.

    Drzewa osiągnęły ok. 30 m wysokości i od 150 do 340 cm obwodu w pierśnicy. Lipy rosną w zwarciu, dlatego mają smukły, wysoki pień i małą koronę. Kora jest szara i popękana. Liście małe, sercowate z piłkowanym brzegiem, na szczycie zaostrzone. Jesienią ich żywo zielony kolor przybiera barwę intensywnie żółtą. Kwiaty pojawiają się w końcu czerwca i w lipcu (stąd nazwa miesiąca). Są żółtawe, w luźnych baldachach, na długich szypułach. Odznaczają się silnym, miodowym zapachem przyciągającym pszczoły. Owoce to małe, okrągłe i gładkie orzeszki opatrzone skrzydełkiem z 1-2 nasionami. Lipa drobnolistna jest drzewem długowiecznym (ok. 1000 lat), ciepłolubnym choć odpornym na mróz, wrażliwym na zanieczyszczone powietrze.

    Lipa należy do najbardziej pożytecznych drzew, dlatego często sadzono ją przy domach, w parkach i wzdłuż dróg. Napar z jej kwiatów działa napotnie, przeciwgorączkowo, uspokajająco, przeciwskurczowo i łagodzi kaszel. Podobne właściwości posiada  miód lipowy. Jej lekkie i miękkie drewno jest cenione przez rzeźbiarzy i stolarzy. Służy do wyrobu instrumentów muzycznych. Z drewna wypala się węgiel drzewny stosowany w lecznictwie, a z łyka robi plecionki i maty. Z nasion można otrzymać olej jadalny.

    Lipki – zagajnik składający się niegdyś z 74 drobnolistnych lip (Tilia cordata), obecnie już tylko z 66. Obiekt jest pozostałością parku o kompozycji barokowej. Jest on zlokalizowany w Bełżcu na zachód od cerkwi, po drugiej stronie torów. Dwór i park przed II wojną światową należał do rodziny Lewandowskich, a później do Moraczewskich. Wczesną wiosną 1940 roku na terenie folwarku Niemcy urządzili obóz przymusowej pracy dla Cyganów. Przywożono ich koleją z Polski, Czech i Niemiec. Cyganie byli przetrzymywani w stodole dworskiej i spichlerzu oraz koczowali na podwórzu. Niemcy wykorzystywali ich do budowy  wałów granicznych między Rzeszą a Związkiem Radzieckim. Z powodu coraz większej liczby Cyganów, w obozie zapanował głód i choroby, głównie świerzb i czerwonka. Zmarłych lub zabitych, grzebano w dworskim parku, w tzw. Lipkach. W lipcu 1940 roku pozostałych przy życiu Cyganów przewieziono do Oświęcimia, a na ich miejsce ściągnięto Żydów. O tragicznym losie zarówno Cyganów jak i Żydów z przymusowego obozu pracy możemy przeczytać w monografii: „Bełżec przez dzieje, w rozdziale Historia osady w XIX-XX wieku, w podrozdziale Okres wojny i okupacji. Można zatem rzec, że owe lipy są świadkami wielu tragedii ludzkich. O wspomnianych wydarzeniach świadczy także krzyż, stojący wśród drzew. Wiele wstrząsających faktów z tego okresu tkwi również w pamięci najstarszych mieszkańców Bełżca. Nazwa terenowa Lipki ma pochodzenie florystyczne, ponieważ wywodzi się od wyrazu lipa. Liczba mnoga tej nazwy wskazuje na wielość lip w jednym miejscu. W tym przypadku mowa o dawnym, przydworskim parku, w którym głównym gatunkiem drzew są lipy. Obecnie w starym drzewostanie mieszka coraz więcej gatunków ptaków. Od 2 grudnia 1988 roku, decyzją Wojewody Zamojskiego, Lipki są pomnikiem przyrody ożywionej.

    Ciekawostki:

    Lipa drobnolistna osiąga wiek do 1000 lat. Rośnie powoli. Jest doskonałym drzewem alejowym i miododajnym. Drewno lipowe jest miękkie i lekkie, cenione jako surowiec stolarski i rzeźbiarski. Okazy rosnące swobodnie tworzą krótki i gruby pień oraz szeroką, nisko osadzoną koronę. W zwarciu pień jest smukły i wysoki, dobrze oczyszczony z gałęzi, korona zaś mała. Podsumowując można pokusić się o stwierdzenie, że bełżeckie Lipki zachowały się tylko dzięki związkowi z historią wsi. Ani przebiegająca obok linia kolejowa, ani otaczające pola nie spowodowały ich zniszczenia, a wręcz przeciwnie, teren został wyróżniony stając się pomnikiem przyrody.      Dawni Słowianie uważali lipę za drzewo święte. Miała chronić przed piorunami i złymi duchami. Przekonanie to przeniknęło do chrześcijaństwa, dlatego często na lipie wieszano figurki Matki Boskiej, a pod lipami budowano kapliczki.