Natura 2000 jest programem sieci obszarów objętych ochroną przyrody na terytorium Unii Europejskiej. Jego celem jest zachowanie cennych lub zagrożonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków. Podstawą programu Natura 2000 są dwie unijne dyrektywy. Pierwsza to tzw. „dyrektywa ptasia” przyjęta w 1979 r. a następnie zastąpiona dyrektywą z 2009 r. ( Dyrektywa 2009/147/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 listopada 2009 r.). Druga to dyrektywa siedliskowa (habitatowa) z roku 1992 (Dyrektywa 92/43/EWG Rady z dnia 21 maja 1992 r.). Cała sieć Natura 2000 liczy ponad 26400 obszarów zajmujących ponad 318 tys. km² powierzchni morskiej i ponad 788 tys. km² powierzchni lądowej, co stanowi 18% powierzchni krajów Unii Europejskie.
Do cennych przyrodniczo terenów Gminy Żytno objętych ochroną w ramach Obszaru Natura 2000 należą: Las Dębowiec PLH100023 (obszar 47.0 ha), Torfowiska Żytno – Ewina PLH100030 (31.0 ha), Dolina Górnej Pilicy PLH260018 (1090.0 ha).
Rezerwat Las Dębowiec utworzono w celu zachowania (ze względów naukowych i dydaktycznych) naturalnego fragmentu grądu z lipą szerokolistną na krańcach zasięgu i łęgu wiązowo-jesionowego z rzadkimi roślinami zielnymi. Występuje tu około 355 gatunków roślin.
Torfowiska Żytno – Ewina obejmuje trzy dobrze zachowane kompleksy torfowisk oraz sosnowych borów. Dużą powierzchnię zajmuje także otwarte, choć stopniowo zarastające lustro wody. Jednym z najliczniej występujących tu gatunków jest rosiczka okrągłolistna.
Dolina Górnej Pilicy należy do najistotniejszych ostoi fauny w Polsce środkowej. Występują tutaj duże, w większości naturalne kompleksy leśne (grądy, lasy mieszane świeże i wilgotne oraz w dolinach rzecznych – lasy łęgowe i olsy). Meandrująca rzeka Pilica, której towarzyszą liczne starorzecza, tworzy malowniczą dolinę. Wzdłuż koryta ciągną się gęste zarośla wierzbowe oraz lasy nadrzeczne, o silnie zróżnicowanych drzewostanach, którym towarzyszą podmokłe łąki, charakteryzujące się dużą różnorodnością biologiczną: bogactwem fauny i flory, zwłaszcza gatunków związanych z siedliskami wilgotnymi.
