Czas powstania Gminnego Cudu Regionu
Gmina znajduje się na terenie regionu etnograficznego Pałuki, który wyróżnia się własną gwarą, strojem, sztuką ludową i tańcem. W trosce o to, by kolejne pokolenia znały i pielęgnowały obyczaje pałuckie, podejmowane są różne działania.
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
Na obszarze gminy zawsze uwzględniano walory etnograficzne Pałuk. W wielu wioskach organizowano spotkania z twórcami ludowymi, wystawy o charakterze ludowym czy nauczano wykonywania ozdób typowych dla kultury pałuckiej. Jedną z głównych propagatorek tych wartości była dr Gustawa Patro, która wraz z siostrą Władysławą Konopą prowadziła lekcje z zakresu zdobnictwa dawnych wnętrz pałuckich, wyrabiania ozdób i przedmiotów użytkowych ze słomy czy haftu pałuckiego. Z kronik prowadzonych przez Koła Gospodyń Wiejskich czy z zapisów rejestrowanych w tzw. Klubach Rolnika, można uzyskać informacje na temat zajęć o charakterze artystyczno-ludowym. Przykładem tego może być wieś Siedleczko. Tu spotkania z twórcami ludowego rękodzieła organizowała Henryka Skawińska. Dzięki niej w Siedleczku w latach 80. funkcjonował zespół folklorystyczny Skawinki, prowadzony przez Jerzego Szprutę, wykonujący przede wszystkim pieśni ludowe z terenu Pałuk, przy akompaniamencie akordeonu. Młodzież była ubrana w specjalnie wykonane stroje ludowe związane z Pałukami.
Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu
Rzeźbiarze
Do najbardziej znanych rzeźbiarzy tworzących na terenie Gminy Wągrowiec należał m.in. Józef Skawiński. Był on mieszkańcem Siedleczka. Jego charakterystyczne ażurowe ptaszki wykonane z jednego kawałka drewna znajdują się w wielu muzeach np. w Żninie, Wągrowcu, Szubinie a także w Muzeum Etnograficznym im. Marii Znamierowskiej Prüfferowej w Toruniu oraz w Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. Innym znanym rzeźbiarzem był Marian Marczyk z Łekna, który w sposób charakterystyczny rzeźbił postaci związane z życiem wiejskim. Jego prace znajdują się również Muzeum Regionalnym w Wągrowcu, w Skansenie Etnograficznym w Dziekanowicach, Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie. Współcześnie do najbardziej znanych artystów promujących ludowe rękodzieło rzeźbiarskie należy Piotr Marciniuk z Kobylca. Jego rzeźby są w zbiorach prywatnych, w Muzeum Regionalnym w Wągrowcu oraz Muzeum Rolnictwa w Szreniawie.
Zdobnictwo ludowe
W dziedzinie zdobnictwa dawnych wnętrz pałuckich dużą popularność miały wyroby ze słomy autorstwa Doroty Łaseckiej z Żelic, która swoje prace prezentowała na licznych wystawach i konkursach ludowych. Jej wyroby znajdują się w Muzeum Regionalnym w Wągrowcu. Obecnie wyroby słomiane i ozdoby dawnych wnętrz pałuckich upowszechnia Violetta Łochowicz z Bracholina oraz Maria Tomczak z Rudnicza.
Haft pałucki i stroje ludowe
Najbardziej charakterystycznym rękodziełem wyróżniającym Pałuki jest haft pałucki zdobiący elementy kobiecego stroju ludowego oraz przedmioty użytkowe. Od 11 lat przy Muzeum Regionalnym w Wągrowcu działa koło hafciarskie, będące jednym z największych tego typu kół w Polsce. Większość jej członkiń to mieszkanki Gminy Wągrowiec. Są to m.in. Krystyna Różańska z Rgielska, Irena Nogalska z Łazisk, Irena Zielińska z Łukowa, Barbara Kalka z Łekna, Violetta Łochowicz z Bracholina, Barbara Jurga z Wiatrowa. Do Stowarzyszenia Twórców Ludowych w dziedzinie haftu pałuckiego należą Maria Tomczak z Rudnicza, Krystyna Bylicka z Koninka i Maria Gruchała z Siedleczka. Prace tych twórczyń można zobaczyć m.in.w Muzeum Regionalnym w Wągrowcu oraz Muzeum Etnograficznym im. Marii Znamierowskiej Prüfferowej w Toruniu.
Gwara
Pałuki wyróżniają się nie tylko strojem i haftem ale również gwarą. Od kilku lat Towarzystwo Miłośników Łekna wspólnie ze Szkołą Podstawową im. Powstańców Wielkopolskich w Łeknie organizuje gminny konkurs na gwarę regionalną, w którym uczestnikami są dzieci
i młodzież oraz osoby dorosłe.
Poezja ludowa
Podczas lokalnych uroczystości organizowanych przez samorząd i ośrodki kultury można usłyszeć poetycką twórczość o charakterze ludowym, której autorem jest Kazimierz Koliński z Koninka.
Stan zachowania/stopień kultywowania Gminnego Cudu Regionu
Na terenie wielu miejscowość jeszcze w latach międzywojennych XX w. istniał zwyczaj odwiedzania domów w okresie świąt Bożego Narodzenia przez przebierańców zwanych Herodami. Współcześnie te tradycje są kultywowane w miejscowości Siedleczko. Dzieci
i młodzież oraz osoby dorosłe obchodzą wieś, śpiewając kolędy, za co od mieszkańców otrzymują słodycze lub pieniądze.
