Czas powstania Gminnego Cudu Regionu
Kościół XIV/XV w., klasztor II połowa XVII wieku.
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
Pierwotnie był to gotycki kościół pw. Św. Trójcy, lecz w skutek przebudowy (wielokrotnej) został pozbawiony cech stylowych. Nawa niegdyś zapewne trzyprzęsłowa, została przedłużona od frontu zaś od południowego-wschodu zyskała z prostokątną przybudówkę (kaplica). Prezbiterium wąskie, dawniej dwuprzęsłowe, zamknięte z zewnątrz trójbocznie, zaś wewnątrz półkoliście. Wnętrze gruntownie przebudowane, podzielone na dwie kondygnacje. Dach dwuspadowy, kryty blachą. Klasztor piętrowy podpiwniczony, na rzucie litery L, z nowszą przybudówką na przedłużeniu krótszego skrzydła. Wnętrze skrzydła głównego na obu kondygnacjach trzytraktowe, z korytarzem na osi podłużnej, po bokach którego wydzielono ciągi pomieszczeń. Sklepienia kolebkowo-krzyżowe, w części pomieszczeń kolebkowe z lunetami lub sufitowe. W przyziemiu u nasady krótszego skrzydła duża sala, zapewne refektarz o sklepieniu kolebkowym na gurtach z lunetami, przy nim na skraju skrzydła obszerna sień sklepiona kolebkowo. Na zewnątrz gzymsy. Dach dwuspadowy kryty blachą. Budynki kościoła i klasztoru nieomal stykają się narożnikami. Ostatni remont budynku klasztornego miał miejsce w 2011 r.
Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu
Kościół i klasztor augustianów został założony przez Władysława Jagiełłę. Zniszczony przez Tatarów został odbudowany ok. 1458 r. przez Kazimierza Jagiellończyka. Drugi raz został erygowany w 1505 r. i ponownie zrujnowany, tym razem przez Szwedów w 1656 r. Klasztor został wzniesiony w 2 poł. XVII w., a następnie przebudowany w 1763 r. W latach 1821-1824 budynki wchodzące w skład zespołu zostały odebrane zakonnikom przez władze carskie. Kościół zamieniono na magazyn, klasztor zaś na szpital, a następnie koszary. Prawdopodobnie w tym czasie powstały także budynki gospodarcze. W okresie II Rzeczypospolitej w koszarach stacjonował batalion telegraficzny oraz szkoła łączności. W połowie lat 50. XX w. na teren dawnych koszar wojskowych przy ul. Zamkowej 1 wprowadziły się Zasadnicza Szkoła Zawodowa i Technikum Mechaniczne. Budynek poklasztorny został zaadaptowany na internat.
Stan zachowania/stopień kultywowania Gminnego Cudu Regionu
Budynek pokościelny (najstarszy zabytek architektury w mieście) obecnie jest niezagospodarowany. Wcześniej był użytkowany przez Zespół Szkół nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Krasnymstawie i znajdowały się tam biblioteka szkolna, pracownia multimedialna oraz biuro warsztatów. Klasztor stanowi siedzibę dwóch podmiotów zajmujących dwa poziomy, tj. Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej w Krasnymstawie oraz Placówki Opiekuńczo-Wychowawczej „Na Zamku” w Krasnymstawie.