Czas powstania Gminnego Cudu Regionu
To tradycyjne święto ludowe, które w rzepiennickiej parafii odbywa się co roku 15 sierpnia przynajmniej od lat 60 XX w.
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
Dożynki gminne powiązane są z odpustem parafialnym w Rzepienniku Biskupim, dlatego 15 sierpnia każdego roku odbywa się uroczysta msza z pocztami sztandarowymi jednostek OSP oraz orkiestry dętej. Dożynki rzepiennickie wyróżnia wyjątkowy wystrój, gdyż w kościele, w którym odbywa się msza, można zauważyć długie, kilkunastometrowe wieńce ziół, kwiatów i zbóż. Zwisają one promieniście, od sklepienia, aż do filarów. Charakterystyczne dla tego święta w tutejszej gminie jest fakt, że grupy wieńcowe starają się, aby ich stroje ludowe były w pełni powiązane z tą tradycją. Podobnie jest w przypadku tradycyjnego strojenia bryczek, wozów i koni, którymi żeńcy przyjeżdżają z każdej wsi w gminie do kościoła i na stadion. Z Dożynkami związany jest również konkurs wieńca dożynkowego, w którym udział biorą grupy wieńcowe.
Fot. archiwum Gminnego Centrum Kultury, Czytelnictwa i Promocji w Rzepienniku Strzyżewskim
Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu
Dożynki, zwane inaczej Świętem Plonów są głęboko osadzone w tradycji regionu. Jest to połączenie dwóch zwyczajów staropolskich; okrężnego i obżynka. W średniowieczu był urządzany obżynek dla żniwiarzy w nagrodę za wykonaną pracę. Okrężnie były to uczty wyprawiane po sprzątnięciu pola z plonów. Końcem XIX w., na wzór dworskich dożynek zaczęto urządzać dożynki chłopskie, gospodarskie, a w dwudziestoleciu międzywojennym zaczęły odbywać się dożynki gminne, powiatowe i parafialne. Przez lata dożynki zmieniały swój charakter.
Gminne Dożynki w Gminie Rzepiennik Strzyżewski są dobrym przykładem dbania o dziedzictwo kulturowe, gdyż w święto to angażują się lokalni mieszkańcy całymi rodzinami. Uważane za jedno z najważniejszych świąt rolniczych, dożynki są formą podziękowania za plony i udane zbiory, wyrażając wdzięczność Bogu i naturze. Święto symbolizuje zamknięcie cyklu rolniczego i przygotowanie do jesieni oraz zimy. Dożynki są wyrazem dziękczynienia za pracę rolników i hołdem składanym ziemi za urodzaj.
Fot. archiwum Gminnego Centrum Kultury, Czytelnictwa i Promocji w Rzepienniku Strzyżewskim
Stan zachowania/stopień kultywowania Gminnego Cudu Regionu
Dożynki pozostają żywym elementem kultury i są nadal aktywnie kultywowane w gminie Rzepiennik Strzyżewski. Tradycja organizowania dożynek przetrwała dzięki zaangażowaniu lokalnych społeczności, które dbają o zachowanie ceremoniałów i obrzędów. Obecnie dożynki łączą elementy ludowe, religijne i świeckie, co sprawia, że ich forma ewoluowała, dostosowując się do współczesnych czasów.
Celebracja stała się też okazją do promocji lokalnego folkloru, w tym śpiewów, tańców i kuchni regionalnej. Przywiązanie do tradycyjnych wartości i rytuałów, takich jak wicie wieńców dożynkowych czy udział w korowodzie, świadczy o wysokim poziomie kultywowania tych zwyczajów. Jednocześnie dożynki zyskują nowoczesne aspekty, takie jak koncerty czy atrakcje dla młodszych uczestników, co przyciąga nowe pokolenia i pozwala utrzymać ich żywotność. Dzięki współpracy społeczności lokalnej, organizacji wiejskich i władz samorządowych tradycja ta nadal odgrywa ważną rolę w kultywowaniu lokalnej tożsamości i dziedzictwa kulturowego.
Powstała również książka, wydana przez Gminne Centrum Kultury, Czytelnictwa i Promocji w Rzepienniku Strzyżewskim, która szerzej opisuje Dożynki gminne w Rzepienniku Strzyżewskim.
Dane identyfikacyjne
Województwo: Małopolskie
Powiat: Tarnowski
Gmina: Rzepiennik Strzyżewski