Czas powstania Gminnego Cudu Regionu
Synagoga w Wielkich Oczach została wybudowana w 1910 r. Po zniszczeniach I wojny światowej odbudowana w 1927 r. według projektu znanego architekta Jana Sas-Zubrzyckiego.
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
Synagoga jest budynkiem murowanym z cegły, wzniesionym na planie prostokąta o wymiarach 20 x 16 metrów. Wyróżnia się masywną bryłą, dwuskrzydłowymi drzwiami wejściowymi od zachodu oraz charakterystycznymi oknami o łukowatych zwieńczeniach, które są elementami typowymi dla stylu neogotyckiego.
Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu
Dom modlitwy w Wielkich Oczach istniał zapewne już na początku XVIII w. Jego obecność potwierdzona jest w dokumentach z 1735 i 1763 r. W połowie XIX w. w miejscowości stały 2 bóżnice murowane – „stary” bejt ha-midrasz i synagoga. W czasie I wojny światowej obie spłonęły. Synagogę wzniesiono na nowo w 1910 r. Wielkoockie bóżnice doznały poważnych uszkodzeń podczas pożaru miasta i zostały odbudowane w 1927 r. Synagoga była świadkiem tragicznych wydarzeń II wojny światowej, podczas której lokalna społeczność żydowska została zdziesiątkowana, a budynek zdewastowany. Po wojnie przez służył jako magazyn spółdzielni.
Stan zachowania/stopień kultywowania Gminnego Cudu Regionu
W roku 1999 władze gminy dokonały prowizorycznego zabezpieczenia pokrycia dachu w miejsce zerwanych arkuszy blachy. Kompleksowy remont został przeprowadzony dzięki współpracy Gminy Wielkie Oczy i Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Synagoga po remoncie (zakończonym w 2013 r.) pełni funkcję Gminnej Biblioteki Publicznej, co pozwala na zachowanie i kultywowanie dziedzictwa żydowskiego w regionie. Odnowiona synagoga jest także częścią Szlaku Chasydzkiego, co podkreśla jej znaczenie kulturowe i historyczne w kontekście wielokulturowego dziedzictwa Podkarpacia. We wnętrzu znajduje się izba pamięci kultury żydowskiej. Jedynym zachowanym elementem jest prostokątna tablica z czarnego marmuru osadzona w ścianie południowej pod środkowym oknem, w profilowanej ramie z uszakami, zawierająca ryty tekst w języku hebrajskim oraz centralnie u góry gwiazdę Dawida.
Dane identyfikacyjne
Województwo: Podkarpacie
Powiat: Lubaczów
Gmina: Wielkie Oczy
Miejscowość: Wielkie Oczy