Cmentarz społeczności żydowskiej Klasna i Wieliczki, zwany „cmentarzem na Grabówkach”, znajduje się na terenie wsi Siercza, na zboczu wzgórza. Cmentarz zajmuje działkę o nieregularnym kształcie i powierzchni około 2 ha.
Data założenia cmentarza nie jest znana. Według różnych źródeł powstał w XVI w. lub XVIII w. Korzystali z niego także Żydzi mieszkający w Podgórzu, którzy w 1877 r. uzyskali zgodę gminy krakowskiej na pochówki na cmentarzu przy ul. Miodowej, a w 1888 r. założyli własny cmentarz, przy czym cmentarza na Grabówkach używali ponownie przez pewien czas w połowie lat 80. XIX w., w związku z zakazem przeprowadzania konduktów przez most na Wiśle.
W okresie międzywojennym cmentarz był otoczony murem z kamienia. Dom przedpogrzebowy znajdował się w pewnym oddaleniu, w pobliżu zbiegu obecnych ulic Stromej i Klaśnieńskiej, przy czym na planie Wieliczki z 1944 r. w narożniku cmentarza zaznaczono budynek o nieustalonym przeznaczeniu, prawdopodobnie stróżówkę.
W 1938 r. otwarto nową część cmentarza o powierzchni 1 morgi. Jej teren był otoczony wysokim betonowym murem, wzniesionym przez gminę żydowską kosztem 5000 zł. Otwarcia dokonał rabin P. L. Frenkel. Uroczystości towarzyszył jednodniowy post całej społeczności oraz obchody 300-lecia istnienia bractwa Chewra Kadisza.
Czas powstania Gminnego Cudu Regionu
Cmentarz został założony prawdopodobnie w pierwszej połowie XVI wieku, jednak oficjalne granice wytyczono w XVIII wieku.
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
Nekropolia zajmuje powierzchnię około 1,8 ha. Na jej terenie zachowało się około pięćdziesięciu nagrobków (macew) wykonanych z wapienia i piaskowca, z inskrypcjami w języku hebrajskim oraz tradycyjnymi ornamentami. Przy wschodniej granicy znajduje się pomnik upamiętniający ponad tysiąc Żydów zamordowanych w latach 1939–1942.
Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu
Cmentarz służył społeczności żydowskiej z Wieliczki oraz okolicznych miejscowości, w tym podkrakowskiego Podgórza. Podczas II wojny światowej, w latach 1939–1942, był miejscem masowych egzekucji dokonywanych przez okupantów niemieckich, gdzie zamordowano ponad tysiąc Żydów. Po wojnie cmentarz popadł w zaniedbanie, a wiele nagrobków uległo zniszczeniu.
Stan zachowania/stopień kultywowania Gminnego Cudu Regionu
Obecnie cmentarz jest nieczynny i zachowało się na nim około pięćdziesięciu macew. Mimo upływu lat i zniszczeń, miejsce to jest objęte opieką przez Fundację Dziedzictwa Kulturowego oraz Koalicję Opiekunów Cmentarzy Żydowskich w Polsce, które podejmują działania na rzecz jego ochrony i upamiętnienia.
Cmentarz żydowski w Sierczy stanowi ważne świadectwo historii społeczności żydowskiej w regionie oraz tragicznych wydarzeń II wojny światowej.
