Czas powstania Gminnego Cudu Regionu
1933-1934 – Willa wybudowana na zlecenie Marii i Edwarda Grabowskich.
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
Willa Grabowskich to wyjątkowy przykład architektury modernistycznej z okresu międzywojennego. Jest to wolnostojący budynek mieszkalny, z charakterystycznymi cechami modernizmu, takimi jak płaskie dachy, tarasy z drewnianymi balustradami i wyrazista, asymetryczna kompozycja elewacji. Budynek został zaprojektowany przez uznanych polskich architektów, Bohdana Lacherta i Józefa Szanajcę, co czyni go unikatowym przykładem polskiego modernizmu z tego okresu.
Obiekt składa się z trzech głównych części:
- Traktu zachodniego: z dwiema sypialniami i łazienką;
- Traktu środkowego: sfery dziennej z reprezentacyjnym salonem;
- Traktu wschodniego: kuchni, pomieszczenia gospodarczego, spiżarni i jadalni z wyjściem na drewnianą werandę;
W budynku zastosowano także innowacyjne rozwiązanie konstrukcyjne z wykorzystaniem płyt typu „muroblok”. Dach pokryty jest papą asfaltową, a wnętrze cechują oryginalne drewniane schody oraz charakterystyczne rozwiązania funkcjonalne typowe dla architektury międzywojennej. Willa posiada także elementy zewnętrzne, takie jak tarasy i balkon z ażurowymi balustradami, które podkreślają jej modernistyczną stylistykę. Willa przetrwała w niemal niezmienionym stanie, w latach powojennych dostawioną do niej małą przybudówkę, która pełni funkcję sieni.
Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu
Willa Grabowskich jest ważnym elementem historycznego krajobrazu Komorowa, miasta ogrodu, a zarazem miejscowości letniskowej pod Warszawą. Powstała w okresie międzywojennym i jest ciekawym przykładem rozwoju tego typu modernistycznego budownictwa mieszkaniowego tamtych lat.
Projekt budynku został zrealizowany przez dwóch wybitnych polskich architektów: Bohdana Lacherta i Józefa Szanajcę, którzy byli czołowymi przedstawicielami polskiego modernizmu. Styl architektoniczny willi, jej funkcjonalność i rozwiązania konstrukcyjne są doskonałym dowodem na eksperymenty modernistyczne i inspiracje nowoczesnym podejściem do projektowania przestrzeni mieszkalnych w międzywojennej Polsce.
Willa Grabowskich upamiętnia nie tylko styl architektoniczny tamtego okresu, ale także kulturę i życie społeczne międzywojennej klasy średniej, która zaczęła przenosić się do letniskowych osiedli pod Warszawą w poszukiwaniu spokoju i przestrzeni. Jest świadectwem rozwoju społeczno-gospodarczego tego okresu oraz ważnym przykładem adaptacji modernistycznych idei do polskich realiów.
Stan zachowania/stopień kultywowania Gminnego Cudu Regionu
Stan obecny willi jest niestety niezadowalający. Budynek jest zaniedbany, z widocznymi uszkodzeniami, zawilgoceniem oraz wykruszaniem się materiałów. Część drewnianych elementów jest uszkodzona. Willa wymaga pilnych działań konserwatorskich, które powinny obejmować m.in. wzmocnienie konstrukcji oraz remont drewnianych elementów budynku. Pomimo tego, dzięki swojej unikalnej architekturze i wartości historycznej, pozostaje kluczowym elementem dziedzictwa lokalnego i zasługuje na ochronę oraz rewitalizację. Budynek został nabyty przez Gminę Michałowice, a dzięki zaangażowaniu mieszkańców wygrał konkurs „Nasz Zabytek”. Obecnie trwają prace przygotowawcze do renowacji budynku, a obiekt w przyszłości ma zostać udostępniony lokalnej społeczności.
