Pałac w Wysokiej

Czas powstania Gminnego Cudu Regionu

ok. 1791 (zachowane ruiny z roku 1825)

Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu

Pałac we wsi Wysoka, położonej w powiecie zawierciańskim, w gminie Łazy, to zabytkowa rezydencja wybudowana po 1791 roku, obecnie znajdująca się w stanie ruiny. Budowla powstała prawdopodobnie w miejscu starszego dworu szlacheckiego.

Piętrowy pałac wzniesiono w stylu klasycystycznym na planie prostokąta. Budynek posiadał czterospadowy dach kryty dachówką, a jego elewacja frontowa skierowana była na wschód. Centralnie usytuowano główne wejście, obramowane czterema pilastrami, nad którym umieszczono prostokątny balkon z metalową balustradą. Nad balkonem, dach zwieńczał trójkątny szczyt, który podkreśla klasycystyczny charakter rezydencji.

Pałac w Wysokiej, fot. Zbiory Zdzisława Kluźniaka

Wnętrza pałacu wyposażone były w sklepienia kolebkowe z lunetami, a cały budynek był podpiwniczony.
Pałac otaczał malowniczy park z końca XVIII wieku, który dodawał rezydencji uroku. Obecne ruiny datowane są najprawdopodobniej na 1825 rok, co wskazuje na przebudowę lub gruntowną modernizację w tamtym okresie.

Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu

Historia obiektu sięga XIV wieku, kiedy to prawdopodobnie pełnił on funkcję dworu obronnego. W XVII wieku majątek, w skład którego wchodził dwór, został nabyty przez podstolego malborskiego, Józefa Taszyckiego. W późniejszych latach właścicielem rezydencji został Gabriel Taszycki – generał powstania kościuszkowskiego oraz prawnik. To właśnie on, po 1791 roku, przebudował dawny dwór, nadając mu formę klasycystycznego pałacu.

Podczas swojego pobytu we Francji i Hiszpanii po upadku powstania, Gabriel Taszycki zgromadził bogatą kolekcję dzieł europejskich malarzy, którą po powrocie umieścił w pałacu w Wysokiej. Po jego śmierci w 1806 roku, spadkobiercy zorganizowali w rezydencji szkołę oraz zatrudnili artystę do renowacji obrazów. Niestety, zamiast odrestaurować dzieła, malarz zniszczył większość z nich.

Pałac w Wysokiej, fot. Zbiory Zdzisława Kluźniaka

Obecne ruiny pałacu pochodzą prawdopodobnie z przebudowy wykonanej w 1825 roku. Pod koniec XIX wieku majątek przeszedł w posiadanie rodziny Eigerów. Po zakończeniu II wojny światowej pałac został znacjonalizowany i stopniowo niszczał, gdyż nigdy nie podjęto działań zmierzających do jego renowacji. W okresie powojennym zarządzanie obiektem przejęła Spółdzielnia Rolnicza „Przyszłość”, co dodatkowo przyczyniło się do jego dewastacji. W 2011 roku właściciel nieruchomości, Agencja Nieruchomości Rolnych, rozważał sprzedaż budynku, lecz nie podjęto żadnych konkretnych działań.