Czas powstania Gminnego Cudu Regionu
Informacje o zamku w Danaborzu pochodzą z badań Juliusa Kohte przeprowadzonych pod koniec XIV w. oraz poszukiwań Czesława Sikorskiego badającego zamek w Wenecji. Według Czesława Sikorskiego zamek powstał przed połową XV w. i stanowił typową prywatną warownię nizinną, przypominającą zamek Pałuków w Gołańczy. Pod koniec XIX w. J. Kohle badając relikty w Danaborzu zidentyfikował pozostałości ceglanej, wzniesionej na kamiennych fundamentach wieży mieszkalnej, która wznieśli prawdopodobnie Danaborscy, o wymiarach 9×15 m. Określił on obiekt jako późnogotycki, nie precyzując czasu budowy.
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
Dziś Danabórz jest niewielką miejscowością położoną z dala od głównych dróg, ale w średniowieczu była ważną osadą. W obronnym miejscu, otoczonym dawniej podmokłymi łąkami, znajdował się gród. Pozostało po nim potężne grodzisko stożkowate. Grodzisko w archeologii to pozostałość po grodzie lub osadzie obronnej, najczęściej o zachowanej do naszych czasów formie terenowej w postaci wzniesienia otoczonego wałami drewniano-ziemnymi. W związku z pełnioną funkcją starano się je budować w taki sposób by maksymalnie wykorzystywać naturalne ukształtowanie terenu – na wzniesieniach, cyplach, wyspach, terenach bagiennych lub w międzyrzeczach. Wałami i palisadami odcinano do nich dostęp od stron gdzie podejście było najłatwiejsze. Grodzisko w Danaborzu u podstawy ma średnicę ok. 80 m i wysokość 17 m nad poziom jeziora. W jego sąsiedztwie stwierdzono istnienie osady wczesnośredniowiecznej.
Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu
W 2021 r. przeprowadzono badania archeologiczno-architektoniczne zamku i podzamcza w Danaborzu (obecnie część wsi Bukowiec). Podczas badań założono 8 wykopów. Rozpoznano w nich nikłe relikty najstarszego założenia zamkowego z XIV w., dobrze zachowane fragmenty murów magistralnych i ścian wewnętrznych kamienicy z XV w. oraz nieco słabiej czytelne świadectwa jej rozbudowy przeprowadzonej ok. 1460 r. W wyniku prowadzonych prac pozyskano interesujące materiały zabytkowe takie jak: średniowieczne numizmaty, bełty od kusz, gotyckie kafle płytowe oraz zbiór ceramiki naczyniowej datowanej od XIV po XVII w.
Na podstawie badań można wyodrębnić trzy fazy funkcjonowania tej siedziby obronnej:
Faza pierwsza – Łączona jest z druga połową XIV w. i osobą wojewody gniewkowskiego Włodka z Danaborza. Na podstawie badań przyjąć można, iż był to obiekt z jednym wyższym murowanym budynkiem w partii bramnej, budowlę poprzedzał nasyp, a okalały ją wały.
Faza druga – to gruntowne przeobrażenie zamku. Nie jest znany dokładny czas podjęcia robót budowlanych. Zamek Włodka seniora został wówczas całkowicie rozebrany. Na nadjeziornym wzniesieniu powstał dom zamkowy – kamienica o wymiarach ok. 9,10×16 m. Był to budynek trójprzestrzenny, z położoną centralnie sienią i dwoma izbami po jej bokach. Budowla miała nieznaczną grubość murów – 1,17 17 m miąższości.
Faza trzecia – to imponująca rozbudowa kamienicy przez Włodka z Danaborza, przeprowadzona najpewniej ok. 1460 r., która polegała na rozbudowie funkcjonalnej, a także nadaniu kamienicy nowych okazalszym form architektonicznych, dzięki czemu gotycki dom zamkowy Włodka z Danaborza stał się jedną z najciekawszych tego rodzaju realizacji w Wielkopolsce.
Stan zachowania/stopień kultywowania Gminnego Cudu Regionu
Po zamku w chwili obecnej pozostaje jedynie kopiec ziemny, w literaturze określany jako grodzisko.
