Edward Stachura, znany jako „Sted”, to jedna z najbardziej niezwykłych postaci polskiej literatury XX wieku. Urodził się 18 sierpnia 1937 roku w Charvieu we Francji, w rodzinie polskich emigrantów zarobkowych. Jego życie i twórczość, wypełnione wędrówkami, artystycznym niepokojem i duchowym poszukiwaniem, wpisały się nie tylko w polską literaturę, ale także w lokalną historię Gminy Iława i Siemian, które odgrywały szczególną rolę w ostatnich latach życia poety.
Prawdziwie żyć to żyć i nawet nie nazywać
Edward Stachura,,Fabula rasa”
tego życiem. Bo po co? Czy życie potrzebuje
siebie nazywać życiem? I czy życie chce żyć?
Życie ani chce żyć, ani nie chce. Życie żyje.
Twórczość i wędrówki Stachury
Edward Stachura pozostawił po sobie bogaty dorobek literacki, na który składają się dwie powieści – „Cała jaskrawość” oraz „Siekierezada albo Zima leśnych ludzi”, liczne opowiadania oraz poezja, której tomy, takie jak „Dużo ognia”, „Przystępuję do ciebie” i „Missa pagana”, zyskały miano kultowych. To właśnie poezja uczyniła go ikoną, a w latach 80. jego twórczość stała się symbolem młodzieżowej kultury alternatywnej.
Stachura był „poetą drogi”, który inspirował się wędrowaniem i odkrywaniem zarówno świata, jak i samego siebie. W swoich dziełach wprowadzał do polskiej literatury motywy amerykańskiej kultury popularnej, takie jak mit trampa – człowieka uciekającego od wielkich miast i społecznych ograniczeń.
Stachura i Gmina Iława: miejsce twórczej przystani
Stachura był nie tylko artystą, ale również włóczęgą, który cenił spokój i bliskość natury. W 1976 roku po raz pierwszy przyjechał do Iławy na zaproszenie Miejskiej Biblioteki oraz Stowarzyszenia Społeczno-Kulturalnego „Pojezierze”. Ta wizyta zapoczątkowała jego częste podróże do regionu i na zawsze związała go z miejscowościami w okolicach Jezioraka.
Siemiany stały się dla Stachury szczególnym miejscem. W miejscowej bibliotece, przy herbacie podawanej przez bibliotekarki, tworzył swoją książkę „Fabula rasa”. Lokalna atmosfera i uroki Jezioraka sprzyjały twórczym uniesieniom. Siemiany urzekły poetę swoją prostotą i spokojem. „Tu chciałbym zostać” – mówił, spacerując zimą po zamarzniętym jeziorze, na którego wyspach odkrywał tajemnicze groby dwojga kochanków, o których opowiadali miejscowi.
W planach było zatrudnienie Stachury w Siemianach jako bibliotekarza na pół etatu, co mogło dać mu stabilizację i możliwość życia w ukochanej okolicy. Niestety, nigdy do tego nie doszło – tragiczne wydarzenia przerwały te plany. Jednak te wspomnienia pokazują, jak ważne dla poety były relacje z mieszkańcami i jak mocno wpisał się w życie lokalnej społeczności.
W Siemianach miało miejsce także znane spotkanie Edwarda Stachury z Zbigniewem Nienackim, autorem „Pana Samochodzika”. W pobliskiej restauracji „Cyraneczka” doszło do wymiany zdań między pisarzami, gdy Nienacki zarzucił Stachurze, że jego prosty styl życia i autostopowe podróże nie przystają do godności „stanu pisarskiego”. Stachura, wierny swoim przekonaniom, odpowiedział spokojnie: „Bardzo pana kocham, panie Zbigniewie, ale to nie ma nic do rzeczy”. Te słowa stały się symbolem jego podejścia do życia i twórczości – szczerości, niezależności i autentyczności.
Dziedzictwo w regionie Iławy i Siemian
Mimo przedwczesnej śmierci w 1979 roku, Stachura pozostawił trwały ślad w Gminie Iława. Jego postać stała się inspiracją do licznych inicjatyw kulturalnych. W 2017 roku, w 80. rocznicę jego urodzin, w Siemianach odbyła się pierwsza „Stachuriada” – festiwal literacki poświęcony pamięci poety, zorganizowany w kultowej „Kurce Wodnej” z inicjatywy Grażyny Piękos, dyrektorki Gminnego Ośrodka Kultury w Lasecznie.
W uznaniu dla częstych wizyt Stachury w regionie oraz jego szczególnych relacji z mieszkańcami, Gminna Biblioteka Publiczna w Siemianach przyjęła imię Edwarda Stachury. To nie tylko symboliczny gest, ale także sposób na zachowanie jego dziedzictwa i promowanie twórczości wśród kolejnych pokoleń.
Legenda i inspiracja
Edward Stachura pozostaje ikoną, nie tylko w literaturze, ale i w kulturze lokalnej. Dla Gminy Iława i Siemian był nie tylko poetą i artystą, ale także człowiekiem, który dostrzegał piękno prostego życia i potrafił dzielić się swoją wrażliwością z mieszkańcami. Jego związki z regionem, wspomnienia mieszkańców i wydarzenia takie jak „Stachuriada” sprawiają, że Gmina Iława jest dziś wyjątkowym miejscem na mapie jego życia.
Legenda „Steda” – poety drogi, wrażliwca i buntownika – trwa, inspirując kolejne pokolenia nie tylko miłośników literatury, ale także tych, którzy cenią wolność, prawdę i życie blisko natury.
