Dom Księcia, kamienica wzniesiona w 1912–13 u zbiegu ulic Teatralnej 58/60 (od 1917 al. Kościuszki, a od 1932 Wolności 44 i Nowej (Sobieskiego)), na terenie dawnego placu do nauki jazdy konnej 14 Mitawskiego Pułku Huzarów i 42 Mitawskiego Pułku Dragonów. Wybudowano ją dla wielkiego księcia Michała Romanowa, był on właścicielem nieruchomości w Częstochowie, odlewni żelaza w Blachowni i dóbr ziemskich w okolicach. Projekt budynku w stylu modernistycznym wykonał architekt Brunon E. Paprocki, wzniosło go Przedsiębiorstwo Budowlane Sobierajów. Największa w Częstochowie kamienica miała przynosić dochód z czynszu. W czasie I wojny światowej, od początku 1916, po przymusowym zajęciu Domu Księcia przez Niemców, w kamienicy znajdował się szpital wojskowy. W 1915–16 przeprowadzono prace kanalizacyjne przy budynku, założono oświetlenie elektryczne i instalację wodną.

Archiwalne zdjęcie Domu Księcia sprzed przebudowy modernistycznej. Źródło: Fotopolska.Eu.

11 XI 1918 członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej po przełamaniu oporu żołnierzy niemieckich zajęli kamienicę. Od grudnia 1918 do II połowy 1921 funkcjonował tu szpital garnizonowy. W maju 1919 na wniosek posła Józefa Zagórskiego Sejm uchwalił przejęcie budynku przez skarb państwa i przeznaczenie go na szpital. Od kwietnia 1921 do ok. 1922 dom był siedzibą dowództwa 7 Brygady Artylerii i dowództwa 7 Dywizji Piechoty (dowództwu 7 DP służył także od marca 1926 do listopada 1927). Po przejęciu budynku w I połowie lat 20. przez Fundusz Kwaterunku Wojskowego, umieszczono tu oficerów i pracowników administracji wojskowej oraz ich rodziny. Oficjalnie od 23 IX 1926 gmach nosił nazwę Pawilonu Oficerskiego im. Marszałka J. Piłsudskiego. Na parterze funkcjonowały: od 1928 kasyno garnizonowe, siedziba Związku Inwalidów Wojennych, kaplica, na I piętrze znajdował się apartament zamieszkiwany przez kolejnych dowódców 7 Dywizji Piechoty zajmowali go do 1934, później do ich dyspozycji oddano willę przy ulicy Wolności 30.

Przebudowa i remont Domu Księcia w latach 30. XX wieku. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

W budynku funkcjonowało przedszkole dla dzieci kadry wojskowej, swoją siedzibę miała organizacja, którą prowadziły żony oficerów  Rodzina Wojskowa. Od stycznia 1928 do września 1939 działało tu koło Towarzystwa Wiedzy Wojskowej. Na terenie przylegającym do Domu Księcia (ciągnącym się aż do obecnej ulicy Korczaka) znajdowały się: park z wytyczonymi alejkami i ławkami oraz dużą altaną, ogródki działkowe mieszkańców, kort tenisowy (który w zimie zamieniano na lodowisko), strzelnica sportowa (gdzie rozgrywano zawody sportowe, także kobiece). Na przełomie 1929 i 1930 Dom Księcia został poddany remontowi generalnemu, usunięto wówczas charakterystyczne narożne kopuły. W budynku, w przyziemiu, znajdowały się: skład apteczny Franciszka Klimkiewicza, Bar Europejski, sklep z winami, wódkami i towarami kolonialnymi.

Foto: Grzegorz Onyszko

1 września 1939 oficerowie z Dom Księcia znaleźli się na froncie, a ich rodziny, zgodnie z wcześniej ustalonym planem ewakuacyjnym, zostały wywiezione pociągiem ewakuacyjnym na kresy wschodnie, do Kowla. Część mieszkańców Domu Księcia powróciła z tułaczki w kolejnych miesiącach. W końcu 1939 utworzono tu centralną kuchnię dla osób wysiedlonych z Poznańskiego (później kuchnię przeniesiono do sąsiedniego budynku przy ul. Biegańskiego obecnie Boya-Żeleńskiego). W 1943 po usunięciu mieszkańców, w części budynku urządzono tu etapowy hotel dla żołnierzy niemieckich, a w pozostałych mieszkaniach zakwaterowano rodziny volksdeutchów.

Od stycznia 1945 do około 1947 Dom Księcia był opuszczony, pomieszczenia zostały zdewastowane. Później zaczęto tu kwaterować nowych mieszkańców. W budynku od września 1945 nadal funkcjonowało kasyno wojskowe (oficjalna nazwa – klub oficerski), odbywały się tu m.in. zabawy i bale organizowane przez Towarzystwo Przyjaciół Żołnierza (Liga Obrony Kraju), także prelekcje dla podoficerów i oficerów rezerwy prowadzone przez przedstawicieli Ministerstwa Obrony Narodowej. W 1988 utworzono tu oddział dzienny leczenia odwykowego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. prof. Witolda Orłowskiego. Od lat 90. XX wieku w miejscu klubu oficerskiego funkcjonowały Społeczna Szkoła Baletowa i Społeczne Ognisko Baletowe. Od 2017 po wykwaterowaniu mieszkańców i użytkowników lokali w przyziemiu (głównie sklepów spożywczych i apteki, a także Poradni Stowarzyszenia „Monar”) i na I piętrze, budynek nie jest użytkowany. Pod koniec grudnia Dom Księcia został sprzedany prywatnemu inwestorowi.

Pocztówka z 1915 roku. Źródło: Archiwum Allegro.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj