Czas powstania Gminnego Cudu Regionu
1914–1915 – Cmentarz założony po zakończeniu bitwy pod Pęcicami w 1914 roku.
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
Cmentarz Wojskowy w Pęcicach to zabytkowy obiekt położony na skarpie w malowniczym otoczeniu, niedaleko pomnika-mauzoleum oraz zabytkowego Zespołu Pałacowo-Parkowego. Nekropolia ma prostokątny kształt i zajmuje teren otoczony odnowionym betonowym ogrodzeniem. Centralnym punktem cmentarza są dwa dębowe krzyże, symbolizujące pamięć o poległych żołnierzach. Nowa brama, stylizowana na wzór z I połowy XX wieku, wraz z odtworzonymi furtkami, stanowi wejście na teren cmentarza.
W 2022 roku przeprowadzono kompleksową renowację cmentarza. Betonowe obrzeża mogił zostały naprawione, a teren wzbogacono o nowe elementy, takie jak symboliczne kwatery z murkami betonowymi, nawiązujące do historycznego wyglądu. Zaprojektowano również placyki z granitowej kostki – miejsce uroczystości religijnych i państwowych oraz składania kwiatów i palenia zniczy. Schody prowadzące na cmentarz wykonano z granitu, a ich boki ozdobiono nasadzeniami roślin okrywowych.
Obecnie cmentarz oferuje wyjątkowe walory estetyczne i widokowe, z rozciągającym się widokiem na okolicę, co czyni go atrakcyjnym miejscem do spacerów i zadumy.
Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu
Cmentarz w Pęcicach jest świadectwem tragicznych wydarzeń I wojny światowej. Jesienią 1914 roku wieś Pęcice stała się miejscem intensywnych walk między wojskami rosyjskimi a niemieckimi. Rosyjski kontratak doprowadził do odbicia wsi, lecz niemiecka artyleria ostrzelała zarówno wojska przeciwnika, jak i miejscową ludność, pozostawiając po sobie zniszczenia i liczne ofiary.
Według danych niemieckich na cmentarzu pochowano 267 żołnierzy: 49 niemieckich, 218 rosyjskich, w tym narodowości polskiej. Miejsce to stanowi symboliczne upamiętnienie ofiar wojny, niezależnie od ich narodowości, czy wyznania. W czasie II wojny światowej nekropolia stała się również miejscem pochówku ofiar zbrodni hitlerowskich.
Historia cmentarza odzwierciedla trudne losy regionu, łącząc elementy pamięci o wojnach światowych oraz kulturowe dziedzictwo społeczności lokalnej. Dzięki renowacji miejsce to odzyskało dawną świetność i stało się ważnym punktem edukacyjnym, a także przestrzenią do organizacji uroczystości patriotycznych i religijnych.
Stan zachowania/stopień kultywowania Gminnego Cudu Regionu
Cmentarz w Pęcicach przez lata popadał w zaniedbanie i był zarośnięty. W 2002 roku podjęto pierwsze prace porządkowe, które obejmowały uporządkowanie terenu i ustawienie betonowych krzyży. Na koniec 2022 roku zakończono gruntowną renowację, podczas której odnowiono dębowe krzyże, poprawiono ogrodzenie, wzmocniono skarpy oraz zamontowano nową bramę stylizowaną na wzór z I połowy XX wieku. Obecnie cmentarz jest zadbany, pełni funkcję miejsca pamięci i edukacji historycznej, a także przestrzeni dla lokalnych uroczystości.
