Czas powstania Gminnego Cudu Regionu
Pomnik został wzniesiony w 1938 roku, dwa lata po katastrofie lotniczej, którą upamiętnia.
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
Pomnik Lotników w Michałowicach to charakterystyczny żelazny monument zwieńczony krzyżem. Wyróżnia go unikalny wygląd, inspirowany tradycyjnymi rumuńskimi kapliczkami, z delikatnymi ornamentami typowymi dla tej kultury. Usytuowany jest przy skrzyżowaniu obecnych ulic Rumuńskiej i Lotniczej w Michałowicach, w miejscu tragedii. Pełni on funkcję zarówno symbolu pamięci o lotnikach, jak i świadectwa stosunków polsko-rumuńskich.
Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu
Pomnik upamiętnia katastrofę samolotu PZL-30 Żubr, która miała miejsce 7 listopada 1936 roku. Podczas lotu testowego zginęło wtedy czterech lotników: dwóch Polaków (pilot Jerzy Rzeźnicki i technik Jerzy Szrajer) oraz dwóch Rumunów (oficerowie Mihail Pantusi i Roman Popescu). Był to tragiczny epizod w historii polskiego lotnictwa, związany z problemami technicznymi rozwijanego wówczas prototypu samolotu.
Monument powstał z inicjatywy rumuńskiego Towarzystwa Lotniczego „Cercul Aerotechnic”, ze wsparciem strony polskiej i został wykonany przez uczniów bukaresztańskiego liceum przemysłowego. Ma on przypominać o wspólnej historii oraz o współpracy polsko-rumuńskiej w dziedzinie lotnictwa wojskowego w latach międzywojennych. Renowacje pomnika przeprowadzono w latach 2010-2011, co odświeżyło jego znaczenie jako symbolu przyjaźni obu narodów.
Stan zachowania/stopień kultywowania Gminnego Cudu Regionu
Pomnik Lotników w Michałowicach znajduje się w dobrym stanie dzięki renowacji przeprowadzonej w latach 2010-2011. Odrestaurowano wtedy brakujące elementy, odświeżono powierzchnię i zadbano o otoczenie. Miejsce jest regularnie odwiedzane przez mieszkańców oraz uczestników corocznych uroczystości upamiętniających katastrofę. Pomnik pełni funkcję ważnego punktu historycznego i edukacyjnego w gminie Michałowice, świadcząc o dbałości lokalnej społeczności o dziedzictwo historyczne. Tragiczne wydarzenie zostało też upamiętnione w nazwach dwóch sąsiadujących z pomnikiem ulic Rumuńskiej i Lotniczej.
