Potrawy tradycyjne odzwierciedlają kulturę ludową regionu. Szczególnie ciekawa jest kultura kulinarna górali wyrosła na gospodarce pastersko-hodowlanej, w warunkach ciężkiej uprawy kamienistej ziemi, na biedzie i głodzie, jakie nieraz przeżywali w chwilach nieurodzaju. Charakterystyczne są przede wszystkim dania sporządzane w niecodzienny czas świąt, uroczystości rodzinnych, czy przy okazji wspólnej pomocy sąsiedzkiej, która była pracą darmową, tak więc należało tym bardziej ugościć sąsiada za to, że przyszedł pomóc. Przyrządzano wtedy najlepsze potrawy, aby w ten sposób dać wyraz gościnności i podziękować.
Kubuś
Tradycyjna kuchnia Trójwsi Beskidzkiej oparta jest na produktach naturalnych, pochodzących z regionu. Spośród bogactwa różnorodnych smaków potraw związanych z tą ziemia, docenionych przez smakoszy, należy wymienić te najbardziej lubiane: kubuś, placki ziemniaczane z blachy, bachora (jelita nadziane masą ziemniaczaną), kołocz (placek drożdżowy z serem, makiem lub jabłkami z kruszonką).
Górale beskidzcy od wieków musieli być samowystarczalni, a ich sposób odżywiania był oparty i zależny od gospodarki pasterskiej oraz plonów roślinnych uprawianych na słabych glebach, w nieprzyjaznym klimacie górskim. Przygotowywali skromne posiłki z tego, co urosło. Bazą prostych dan był owies, jęczmień, rośliny strączkowe, kapusta, len, kwaki (brukiew). W XIX wieku na tych terenach zaczęto uprawiać ziemniaki i to one na stałe zagościły w regionalnej kuchni. Dziś są ta rośliną, z której przyrządza się wiele specjałów, podawanych w różnych wersjach: placki, bachora, gałuśki (kluski), czy kubuś. Dawniej te dania zastępowały chleb i stanowiły podstawę w skromnym jadłospisie górali z Trójwsi.
Przepis na Kubusia
Wspomniany kubuś, to rodzaj ciasta, babki ziemniaczanej, podawany na wiele sposobów. Najbardziej tradycyjny i popularny to piątkowy, bezmięsny, wegetariański, na słodko.
Składniki:
- 2,5 kg ziemniaków
- Pół litra mleka
- Sól
- Pół litra gęstej śmietany
- Kostka masła
- Cukier
Sposób przyrządzenia:
- Ziemniaki obrać, umyć i zetrzeć na drobnej tarce.
- Zostawić na sicie do odcedzenia.
- Osadzoną na dnie skrobię dodać do masy ziemniaczanej.
- Zagotować mleko i gorące wlać do masy, wymieszać.
- Dodać do smaku sól.
- Wlać na wysmarowaną blachę.
- Piec w temperaturze 180⁰C przez godzinę, do zarumienienia.
- Na górę wlać śmietanę i zapiec.
- Po upieczeniu polać roztopionym masłem.
- Można posypać cukrem.
Smacznego!
Tak przygotowany kubuś stanowi smakowity, oryginalny posiłek. Współcześnie spotykamy różne wersje tego specjału. Jest uzupełniany dodatkami owocowymi. Na górę przed pieczeniem można dodać utarte lub pokrojone w plastry jabłka czy połówki śliwek węgierek. Jako danie główne może być podawany z boczkiem, skwarkami (wyrzozkami). W tym przypadku zamiast śmietany i masła zapieczone ciasto polewamy wysmażonymi kawałkami wędzonego lub świeżego boczku, czy skwarkami.