Czas powstania Gminnego Cudu Regionu
pocz. XX w.
Opis cech fizycznych Gminnego Cudu Regionu
We wschodniej części Zagłębia Dąbrowskiego np. w Siadczy, Kleszczowej, Wierzbicy i Kidowie budowano zagrody okolne (okólne), gdzie do stojącego kalenicowo do ulicy domu przylegało podwórko. Dookoła podwórka wznoszono zabudowania gospodarskie. Zagrody budowane w okół stanowiły własność zamożniejszych gospodarzy i często wznoszono je zarówno z drewna, jak i murowano z kamienia.
Domy w Wierzbicy usytuowane są frontem do drogi. Są to budynki bądź o konstrukcji drewniano – murowanej bądź jedynie drewnianej. W przypadku konstrukcji mieszanej część murowana jest tynkowana i bielona natomiast część drewniana – szalowana deskami. W przypadku domów drewnanych o konstrukcji zrębowej na podmurówce ceglanej bądź kamienno-ceglanej ściany także najczęściej są dodatkowo obite deskami. Tradycyjnie drzwi wejściowe były dwuskrzydłowe. Do domu prowadził drewniany ganek. Okna dwuskrzydłowe lub skrzynkowe z lufcikami. Dach dwuspadowy.
Do domu mieszkalnego przylegają zabudowania gospodarcze usytuowane na około podwórka znajdującego się z tyłu domu. Są to murowane komórki i obora oraz wiata o konstrukcji mieszanej: murowano-drewnianej.
Opis kontekstów historycznych Gminnego Cudu Regionu
W południowej części powiatu zawierciańskiego, zagrody tego typu stawiane były jeszcze po II wojnie światowej. Tradycyjny okół lokowany na planie mniej lub bardziej regularnego czworoboku składał się z domu mieszkalnego oraz chlewów i szop zwanych pookolem bądź wystawą. Od położenia stajni, która mogła być usytuowana równolegle lub prostopadle do domu, uzależnione było położenie szopy i wjazdu na podwórze. Obejście nazywano oborą. Zagrody okolne nie obejmowały stodół, które zazwyczaj ze względów bezpieczeństwa lokalizowane były w odległości kilkudziesięciu metrów od zabudowań.
Stan zachowania/stopień kultywowania Gminnego Cudu Regionu
Większość zagród okolnych, z uwagi na ich nieużytkowanie ulega zniszczeniu ginąc bezpowrotnie z wierzbickiego krajobrazu. Te które pozostają są poddawane remontom przez właścicieli zmieniających okna, drzwi, konstrukcje dachu, wyburzającym drewniane ganki i przerabiającym budynki gospodarcze do współczesnych potrzeb. Tylko nieliczne zachowują swój tradycyjny wygląd.
